- Η ζωή της
- Το έργο της
-
Ο Σύλλογος
- Ο Σύλλογος
- Περιεχόμενα
-
Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
6 & 7 Απριλίου 2024, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
6 & 7 Απριλίου 2024, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
- Η Xορωδία
- Επικοινωνία
- Ενημέρωση
Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Δισκογραφία Τα παλαιά μου βάσανα
Περιεχόμενα
Είκοσι ένα τραγούδια και σκοποί από τη συναυλία-αφιέρωμα στη μούσα του ιστορικού χώρου της Ελληνικής Ανατολής που έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 8/3/2005. Παραδοσιακά τραγούδια από τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, την Προποντίδα, την Κωνσταντινούπολη, τον Πόντο και την Καππαδοκία
Τραγούδια
-
1. Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα
-
2. Πέρσι το καλοκαιράκι
-
3. Τα παλαιά μου βάσανα
-
4. Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια
-
5. Παραπονιάρικό μου
-
6. Καλογριά μαγέρευε
-
7. Πάγω στης Προύσας τα βουνά
-
8. Τσιφτετέλι
-
9. Σηλυβριανό συρτό
-
10. Όμορφη που ‘ν’ η νύφη μας
-
11. Άσπρα φορείς
-
12. Αν θέλεις για να παντρευτείς
-
13. Από τα μπεντένια πέφτω
-
14. Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη
-
15. Χορός μαντιλιών
-
16. Τ' ορφανέσας το νυφέπαρμαν & Ξένε μ', ξενιτεμένε
-
17. Σερεανίτσα
-
18. Κότσαρι
-
19. Μαύρα μάτια κι αν θελήσω
-
20. Γιαννούλα
-
21. Αρετσιανό χασάπικο
- Παραγωγή: Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
- Έτος έκδοσης: 2022
- Τύπος: Ψηφιακή έκδοση
- Χορηγός: Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών
- Χώρα παραγωγής: Ελλάδα
Kείμενα
Η μούσα της Ελληνικής ανατολής
Η μουσική αυτή ποικιλία (στην οποία συμπεριλαμβάνουμε και τη μουσική των ετερόγλωσσων τραγουδιών) δεν αποτελεί άθροισμα ετερογενών ιδιωμάτων, αλλά αντιθέτως παρουσιάζει κοινά στοιχεία, άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο εμφανή, και πάντως πολύ χρήσιμα στη μουσικολογική έρευνα. Τέτοια στοιχεία είναι, για παράδειγμα, οι ρυθμικές κατασκευές, η μελωδική υπόσταση, ο τρόπος κίνησης του τροπικού μέλους εντός των συγκεκριμένων ήχων που συχνά γίνεται μέσα στα όρια ενός πενταχόρδου, πράγμα ιδιαιτέρως αξιοπαρατήρητο, καθώς αποτελεί ισχυροτάτη ένδειξη για το ότι η καταγωγή αυτής της αντίληψης περί μελοποιίας πρέπει να αναζητηθεί στη λόγια μουσική παράδοση της ορθόδοξης Εκκλησίας.
Αν οι τροπικές συμπεριφορές της παραδοσιακής μουσικής στην άλλη Ελλάδα ανάγονται συχνά, και δικαιολογημένα, στη βυζαντινή μουσική και στο σύστημα της, για τον ιστορικό χώρο της Μικράς Ασίας οι αναγωγές αυτές είναι περισσότερο ισχυρές, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια για την προβολή άλλων υποθέσεων, οι οποίες συχνά υπηρετούν μη επιστημονικές σκοπιμότητες.
Η πολυπολιτισμικότητα του γεωγραφικού αυτού χώρου συνεπάγεται, όπως είναι φυσικό, την ανάπτυξη επιδράσεων ανάμεσα σε διαφορετικούς λαούς, κοινωνίες ή πολιτισμούς, που αποτυπώνονται σε όλες τις εκφράσεις της λαϊκής τέχνης, και φυσικά στη μουσική. Στη μουσική όμως (ιδιαιτέρως των τόπων αυτών) δεν συμβαίνει ακριβώς το ίδιο που συμβαίνει π.χ. στη γλώσσα· οι λαοί, τα φύλα, οι εθνότητες, οι μειονότητες (όχι μόνο της Μικράς Ασίας αλλά και όλης της Βαλκανικής), παρά το ότι μιλούν πολλές και διαφορετικές γλώσσες, έχουν διαφορετικές συνήθειες, τρόπο ζωής και αντιλήψεις, τελικά μοιράζονται όλοι μία μουσική με τις ίδιες η συγγενείς θεωρητικές βάσεις.
Οι μουσικοί πολιτισμοί που αναδύονται από τον 8ο–9ο αιώνα στην ανατολική Μεσόγειο, ο βυζαντινός και ο αραβικός, στον τομέα της μουσικής παραγωγής έχουν και οι δύο ως σημεία αναφοράς την παράδοση και τη θρησκεία. Έχουν όμως και κοινή την καταγωγή από την αρχαία ελληνική μουσική θεωρία1.
Η συγγένεια βέβαια της βυζαντινής με την αραβική μουσική δεν ταυτοποιεί και τη μουσική πράξη των διαφόρων λαών στον τομέα των καλλιτεχνικών κατακτήσεων ή της έκφρασης. Οι διαφορές τους (στον τομέα της λόγιας δημιουργίας περισσότερο) οφείλονται στις ιδιαίτερες κοινωνικές λειτουργίες, εκφράσεις και ανάγκες λαών με διαφορετική αισθητική και παράδοση. Εκείνο όμως που έχει μεγάλη σημασία για την αντίληψη, την τεχνική και την τέχνη του εμπειροτέχνη λαϊκού μουσικού όλων των εποχών (και ιδίως στους τόπους όπου συμβίωναν χριστιανοί και μουσουλμάνοι) είναι το γεγονός ότι στην πρακτική άσκηση της τέχνης ως σήμερα βαραίνει η βαθιά συγγένεια των δύο μουσικών συστημάτων και όχι οι φιλοσοφικές τους διαφορές, οι οποίες άλλωστε και κατά κανόνα δεν απασχολούν με άμεσο τρόπο τον λαϊκό τεχνίτη.
Στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα απέναντι νησιά, στην Κωνσταντινούπολη, στην Κρήτη, αλλά και μακρύτερα στη Μεσόγειο, Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, Αρμένιοι, Άραβες και άλλοι μουσικοί μοιράζονταν για αιώνες ένα πλούσιο μουσικό υλικό διαρκώς μεταβαλλόμενο, μετακινούμενο και προσαρμοζόμενο στις εκάστοτε ανάγκες, περιστάσεις και στις διάφορες παραδόσεις2.
Η αρχή της έρευνας για τη μουσική των λαών είναι συνέπεια της αφύπνισης του εθνικού αισθήματος των λαών κατά τον 19ο αιώνα. Μέχρι τότε δεν είχε τόση σημασία η καταγωγή της τεχνικής ή καλλιτεχνικής ιδιαιτερότητας της λαϊκής μουσικής ή του θεωρητικού συστήματος στο οποίο ανήκε. Οι καλλιτεχνικές και οι θεωρητικές κατακτήσεις διαδίδονταν από τόπο σε τόπο, χωρίς να νοιάζεται κανένας από πού ξεκίνησαν ή σε ποιον ανήκουν. Το αν δηλαδή οι Άραβες γνώρισαν την ελληνική μουσική θεωρία από Βυζαντινούς δασκάλους κι αν οι θεωρητικοί και υμνογράφοι της χριστιανικής Εκκλησίας από τον 1ο αιώνα μέχρι και τον 9ο ήταν μουσικοί ελληνικής παιδείας, δεν φαίνεται να γέννησε κανένα «εθνικό» ζήτημα ούτε και να εμπόδισε τον λαϊκό δημιουργό, από την Ασία ως την Ευρώπη, να εκφράσει τα ιδιαίτερα αισθήματα και το χαρακτήρα του κάθε τόπου.
Οι πολιτιστικές όμως αξίες που αποκάλυψε η έρευνα του 19ου αιώνα, μαζί με το εθνικό αίσθημα κέντρισαν την υπερηφάνεια διαφόρων λαών ‒της Ευρώπης κυρίως‒ σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι εκπρόσωποι κάθε έθνους, αγνοώντας την όποια δυνατότητα συσχετισμού και σύγκρισης, θεώρησαν ότι το υλικό της λαϊκής τέχνης του τόπου τους ήταν αποκλειστικά δικό τους. Τα πιο μικρά μάλιστα και πολιτικώς καταπιεσμένα έθνη βρήκαν στους θησαυρούς αυτούς και μια παρηγοριά, μία ενίσχυση του εθνικού τους αισθήματος. Αλλά, όσο και αν αγνοούσαν την έρευνα της μουσικής των γειτονικών τους λαών, ήταν αδύνατο να παραβλέψουν ότι οι ίδιοι θησαυροί που τους θεωρούσαν αποκλειστικό εθνικό προνόμιο υπήρχαν επίσης και σε κάποια γειτονική χώρα. Αυτό με τη σειρά του γέννησε έριδες, οι οποίες σε κάποιο βαθμό συνεχίζονται ως σήμερα, όχι τόσο πια στο επιστημονικό πεδίο όσο στο πλαίσιο άλλων σκοπιμοτήτων.
Όπως συμβαίνει με τις γλώσσες, έτσι και με τα μουσικά ιδιώματα η αλληλεπίδραση είναι μια απολύτως φυσιολογική διαδικασία, που ούτε βλάπτει τη μια ή την άλλη παράδοση ούτε αφορμές για αισθήματα υπεροχής ή μειονεξίας επιτρέπεται να δίνει. Οι αντιδικίες και οι κενές περιεχομένου διεκδικήσεις περί της καταγωγής των διαφόρων μουσικών κατακτήσεων της ανώνυμης λαϊκής δημιουργίας δεν μπορούν σήμερα να σταθούν στα σοβαρά, παρά μόνο ως υλικό προπαγάνδας (ανεπαρκές κι αυτό από μόνο του). Αυτό που μπορούμε να πούμε με ασφάλεια είναι πως σε όποιον τόπο το λαϊκό τραγούδι ανθεί και ο λαϊκός οργανοπαίχτης δημιουργεί, εκεί καθετί που έρχεται απ’ έξω θα παραλλαχθεί, θα μεταμορφωθεί και θα πάρει τον τοπικό του χαρακτήρα, ανεξάρτητα από την καταγωγή του.
Σήμερα η μικρασιατική λαϊκή μούσα (όπως τουλάχιστον έφθασε ως εμάς με την προφορική παράδοση αλλά και με τις πρώτες ηχητικές καταγραφές των αρχών του 20ού αιώνα) ηχεί στον κοινό ακροατή ως σήμα η ως χρώμα ίδιον της Ανατολής (όπως τουλάχιστον αντιλαμβάνεται τον «ανατολίτικο» μουσικό χαρακτήρα ο σημερινός δυτικός άνθρωπος). Μάλιστα έχει ενδιαφέρον ότι στο χαρακτήρα αυτόν ανταποκρίνονται με κάποιο τρόπο οι περιγραφές που σώζονται σε γραπτές πηγές από την αρχαιότητα. Η μουσική της Ιωνίας ξεχώριζε στην ακοή των αρχαίων για το ιδιαίτερο «ήθος» της. Ο Πλάτων την ονόμαζε «χαλαρά ιαστί αρμονία», γνωστή επίσης και ως «Ιάς» (θηλ. του Ίων) ή «Ιώνιος αρμονία». Ο όρος αυτός περιγράφει έναν μουσικό τρόπο (ήχο) με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, διακριτό από άλλους, αφού τρεις ήταν οι κύριες ελληνικές «αρμονίες» - δωρική, αιολική και ιωνική – καθεμιά από τις οποίες «απηχούσε» τα ιδιαίτερα φυλετικά χαρακτηριστικά. Η «χαλαρά ιαστί αρμονία» περιγράφεται στον Αριστοτέλη (Πολιτ. Η', 5, 9, και 7, 8) ως συναισθηματική, παθητική και οργιαστική αλλά και εμπνευσμένη ή ένθεη.
Αναφέρουμε τέλος κάτι, ίσως όχι τόσο γνωστό, ότι δηλαδή η λαϊκή μούσα της Μικράς Ασίας, το «ανατολίτικο» χρώμα ήταν γνωστό στην Ελλάδα (στην Αθήνα τουλάχιστον) πολύ πριν διαδοθεί από τους πρόσφυγες και τη δισκογραφία του μεσοπολέμου. Πολλά χρόνια νωρίτερα η «εύμολπος μούσα της ελληνικής Ανατολής» ήταν αρκετά δημοφιλής, αν κρίνουμε από την άνθηση των νυκτερινών κέντρων διασκεδάσεως στις παρυφές του αθηναϊκού άστεως.
«Επί της Ιεράς Οδού, κάτωθεν της Αγίας Τριάδος, ενώ φέρεται τις δια νυκτός φεύγων, ή του Φαλήρου τους κινδύνους, ή τον θόρυβον του άλλοτε ειρηνικού τας όχθας Ιλισσού, ακούει αίφνης μακρόθεν άσματα ανατολικά. Ακούει φωνήν μετά πάθους, από βαθυτάτων σπλάχνων τη συμφωνία μετά του λάρυγγος εξερχομένην…»
Ο χρονογράφος αναφέρεται σε ένα από τα κέντρα με μουσική της ελληνικής Ανατολής, το υπαίθριο κέντρο «Πανανθών», έναν φωτισμένο κήπο στο Φάληρο, και δεν παραλείπει να περιγράψει τόσο το ακροατήριο όσο και τους μουσικούς.
Ποιος είναι αυτός ο κόσμος;
Είναι κόσμος αισθανόμενος αλλόκοτον τέρψιν, εισί και οικοδέσποιναι καλαί, κλίνουσαι εις την παλάμην κεφαλήν ρεμβάζουσαν, αντηχούσης της αιολικής μουσικής, εισί νωχελείς νοικοκυραίοι δρέποντες της εργασίας των τους γλυκείς καρπούς, εισίν υπαξιωματικοί γενναίοι και ιππόται, εισί κοράσια ελθόντα μετά πολυαρίθμου συνοδείας· και δια μέσου όλων αστραπηδόν διέρχονται υπηρετούσαι τρεις κερκυραίαι ιταλίδες, παράδοξον κράμα γλώσσης λαλούσαι και καλούμεναι Αντωνίνα, Τερεζίνα, Αιμιλία…
Ο κόσμος ούτος έχει προς εν μέρος εστραμμένα τα βλέμματα. Είναι τούτο παράπηγμα επί οκτώ λεπτών ποδών ιστάμενον εν μέτρον από του εδάφους, άνωθεν δια σανίδων κεκαλυμμένον και με δύο εκατέρωθεν φανάρια. Τούτο σκεπάζει τους μουσικούς φεσοφόρους, μελανομύστακας, ζωηρούς, πεποιθότας ότι συγκινούσι, ποιητικώς διατεθειμένους και απαιτούντας εν μόνον: καλούς εκτιμητάς της αξίας των, διότι οσημέραι αραιούνται αι τάξεις των καλών τούτων εκτιμητών, διαρθειρομένης της κοινωνίας. Ιδού λοιπόν, παίζουσιν εκλεκτόν τεμάχιον κατά τον διάσημον της Σμύρνης άλλοτε μουσικόν Μπινέταν. Ιδού τα δύο τοξάρια των δύο βιολιών συγχρόνως ανεβοκατεβαίνουν, το σαντούριον στενάζει υπό την ταχείαν και επανειλημμένην κρούσιν, το λαούτον αγωνίζεται και ενδόξως παρακολουθεί τας υψίστας και παθητικοτέρας φωνάς του πρώτου βιολιού. Ο τούτο κρούων καλείται Πανανός Βογιατζής, διακεκριμένος εκ Σμύρνης μουσικός, πολλάς ιδών πανηγύρεις και πολλών την ευθυμίαν μελετήσας, όλως δε αφοσιωμένος εις την τέχνην του. Άνευ του βιολίου του , είναι μηδέν. Αυτός και το βιολίον του αποτελούσι τον γνωστόν Πανανόν Βογιατζήν…
Εφημερίς, 17 Ιουνίου 1874
Τα αθηναϊκά κέντρα όπως αυτό, τα γνωστά και ως «σαντουράκια», με τους ανατολίτες μουσικούς και τραγουδιστές, άρχισαν να παρακμάζουν μετά το 1890 καθώς το φιλόμουσο αθηναϊκό κοινό τα εγκατέλειψε. Αφού πρώτα αποσύρθηκαν προς τον Πειραιά, έπειτα εσίγησαν για πολύ καιρό καθώς την Ιωνική Μούσα παρέσυρε μια νέα μόδα, η «Αθηναϊκή Επιθεώρηση» που ερχόταν από την Ευρώπη και που γνώρισε πρωτοφανή ακμή και λάμψη στο διάστημα από το 1894 μέχρι το 1922, όταν τα σαντουράκια εμφανίστηκαν και πάλι, αυτή τη φορά όμως ως τραγικοί θρηνωδοί, εκπρόσωποι όχι πλέον μιας μόδας, αλλά μιας συμφοράς.
1 Η αφετηρία του νεότερου αραβικού πολιτισμού βρίσκεται στις αρχές του 8ου μ.Χ. αιώνα, όταν με τους κατακτητικούς πολέμους τους οι Άραβες είχαν επεκταθεί πέραν των Πυρηναίων. Αναζητώντας τις βάσεις πάνω στις οποίες θα μπορούσε να οικοδομηθεί πολιτισμός ανάλογος προς το μέγεθος των κατακτήσεών τους, στράφηκαν προς τα έργα του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, και με τη βοήθεια διαφόρων ελληνομαθών, όπως οι Ιουδαίοι και οι Νεστοριανοί (οι οποίοι είχαν καταφύγει στην Περσία μετά την καταδίκη της αίρεσης του Νεστορίου από την Γ’ Οικουμενική Σύνοδο το 431), άρχισαν να μεταφράζουν τους κυριότερους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι ολόκληρες σειρές (καραβάνια) από καμήλες περνούσαν κάθε μέρα τις πύλες της Βαγδάτης, πρωτεύουσας των Αράβων, μεταφέροντας φορτία από χειρόγραφα βιβλία που είχαν μεταφραστεί από τα ελληνικά. Η ελληνική φιλοσοφία έδωσε τεράστια ώθηση στην εξέλιξη των Αράβων, των οποίων οι ερευνητές και οι λόγιοι επιδόθηκαν σε μελέτες σε όλους τους τομείς γνώσης, θέτοντας τις βάσεις της νεότερης επιστήμης πολλούς αιώνες πριν ξυπνήσει η Ευρώπη από τον πνευματικό της λήθαργο. Πριν από χίλια και πλέον χρόνια ο Αραβοπέρσης σοφός Αμπού Νασρ Αλφαραμπί έγραψε το έργο του Περί Πολιτικής Επιστήμης, ενώ ο Αμπού Βεκρ Ινρ-Σακαριγιά, γνωστός από τα συγγράμματά του στην Ευρώπη με το όνομα «Ραζής» (932 μ.Χ.) είναι αυτός που ανακάλυψε το θειικό οξύ, ενώ θεωρείται ο πρώτος που μύησε τους Ευρωπαίους στην παθολογία. Έγραψε διακόσιες επιστημονικές πραγματείες, που πολλές μεταφράστηκαν στην Ευρώπη μετά την Αναγέννηση. Ήταν αρχίατρος του κρατικού νοσοκομείου της Βαγδάτης την εποχή που η Ευρώπη διέθετε ως μόνα μέσα θεραπείας το λείψανα των αγίων.
2 Πολύ διαφωτιστικό σχετικό υλικό παρέχει και η μουσική των τραγουδιών που σώζει η παράδοση των ισπανόφωνων Εβραίων στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και στα Βαλκάνια. Η διασπορά των εβραϊκών πληθυσμών της Ισπανίας, που άρχισε στα μέσα του 15ου αιώνα και συνεχίστηκε για δύο ακόμα αιώνες, ήταν από γεωγραφική άποψη πολύ μεγάλη, αφού η έκταση της καλύπτει όλες σχεδόν τις χώρες της Μεσογείου. Ιδιαιτέρως οι πληθυσμοί που εγκαταστάθηκαν στη Σμύρνη, στη Ρόδο, στη Θεσσαλονίκη, στη Σόφια και στο Σεράγεβο καλλιέργησαν μια μουσική παράδοση που αφομοίωσε στοιχεία των τόπων αυτών σε τέτοιο βαθμό, ώστε σήμερα το μόνο στοιχείο που τη διακρίνει από κάθε τοπική παράδοση είναι η ισπανική γλώσσα.
Γιώργος Ε. Παπαδάκης (2005)
Συντελεστές
Συντελεστές παραγωγής
- Δόμνα Σαμίου (Έρευνα, Επιλογή, Μουσική επιμέλεια),
- Δάφνη Τζαφέρη (Διεύθυνση παραγωγής),
- Τασία Παπανικολάου (Βοηθός παραγωγής)
Συντελεστές ήχου
- Γιώργος Καρυώτης (Ηχολήπτης),
- Βαγγέλης Κουλούρης (Ηχολήπτης),
- Ανδρέας Μαντόπουλος (Ηχολήπτης),
- Χαράλαμπος Μπλαζουδάκης (Ηχολήπτης),
- Γιώργος Καρυώτης (Remixing ),
- Σωκράτης Σινόπουλος (Remixing ),
- Γιώργος Καρυώτης (Ψηφιακή επεξεργασία ),
- Πέτρος Ντεπιάν (Ψηφιακή επεξεργασία )
Συντελεστές εντύπου
- Θοδωρής Κοντάρας (Κείμενα),
- Γιώργος E. Παπαδάκης (Κείμενα),
- Μιχάλης Ελευθερίου (Αγγλική μετάφραση),
- Θοδωρής Κοντάρας (Επιμέλεια κειμένων),
- Michael Harrison (Διόρθωση κειμένων),
- Δήμητρα Τουλάτου (Διόρθωση κειμένων),
- Στάθης Μητρόπουλος (Σχεδιασμός εξωφύλλου)
Τραγούδι
- Δόμνα Σαμίου (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Παραπονιάρικό μου, Καλογριά μαγέρευε, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Όμορφη που ‘ν’ η νύφη μας),
- Ζαχαρίας Καρούνης (Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Γιαννούλα),
- Κατερίνα Παπαδοπούλου (Από τα μπεντένια πέφτω, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Γιαννούλα),
- Ηλίας Υφαντίδης (Τ' ορφανέσας το νυφέπαρμαν & Ξένε μ', ξενιτεμένε)
Χορωδία
- Χορωδία του ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου (Πέρσι το καλοκαιράκι, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα)
Κλαρίνο
- Θοδωρής Γεωργόπουλος (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Καλογριά μαγέρευε, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Σηλυβριανό συρτό, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Από τα μπεντένια πέφτω, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Αγγείον
Βιολί
- Νίκος Οικονομίδης (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Καλογριά μαγέρευε, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Τσιφτετέλι, Σηλυβριανό συρτό, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Από τα μπεντένια πέφτω, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Πολίτικη λύρα
Λύρα Πόντου
Κανονάκι
- Πάνος Δημητρακόπουλος (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Καλογριά μαγέρευε, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Τσιφτετέλι, Σηλυβριανό συρτό, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Από τα μπεντένια πέφτω, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Τοξωτός ταμπουράς
- Ευγένιος Βούλγαρης (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Καλογριά μαγέρευε)
Λάφτα
- Σωκράτης Σινόπουλος (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Τσιφτετέλι, Σηλυβριανό συρτό, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Σάζι
- Ευγένιος Βούλγαρης (Πέρσι το καλοκαιράκι, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Τσιφτετέλι, Σηλυβριανό συρτό, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Από τα μπεντένια πέφτω, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Χορός μαντιλιών, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Ούτι
- Κυριάκος Ταπάκης (Τα παλαιά μου βάσανα, Καλογριά μαγέρευε, Πάγω στης Προύσας τα βουνά, Από τα μπεντένια πέφτω, Χορός μαντιλιών)
Λαούτο
- Κυριάκος Ταπάκης (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Τσιφτετέλι, Σηλυβριανό συρτό, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Νταούλι
Τουμπελέκι
- Βαγγέλης Καρίπης (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Πέρσι το καλοκαιράκι, Σηλυβριανό συρτό, Από τα μπεντένια πέφτω),
- Ανδρέας Παππάς (Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Τσιφτετέλι, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο)
Μπεϊντίρ
- Βαγγέλης Καρίπης (Τα παλαιά μου βάσανα, Μέσ' της Πόλης τ' αργαστήρια, Παραπονιάρικό μου, Καλογριά μαγέρευε, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη, Χορός μαντιλιών),
- Ανδρέας Παππάς (Όλα μου τα παράτησα & Τι έχεις Θεωνίτσα, Τα παλαιά μου βάσανα, Καλογριά μαγέρευε, Άσπρα φορείς, Αν θέλεις για να παντρευτείς, Από τα μπεντένια πέφτω, Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη)
Ντέφι
- Δόμνα Σαμίου (Όμορφη που ‘ν’ η νύφη μας),
- Βαγγέλης Καρίπης (Τσιφτετέλι, Άσπρα φορείς, Μαύρα μάτια κι αν θελήσω, Γιαννούλα, Αρετσιανό χασάπικο),
- Ανδρέας Παππάς (Πέρσι το καλοκαιράκι, Σηλυβριανό συρτό)
Κουτάλια
- Βαγγέλης Καρίπης (Πάγω στης Προύσας τα βουνά),
- Κατερίνα Παπαδοπούλου (Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη),
- Ανδρέας Παππάς (Χορός μαντιλιών)
Πληροφορητής/τρια
- Κυριακή Γκιουλμπαξιώτη (Τα παλαιά μου βάσανα),
- Νίκος Καραγεωργίου (Αν θέλεις για να παντρευτείς),
- Αντώνης Μαρμαρινός (Άσπρα φορείς),
- Γαρυφαλιά Σουρή (Τα παλαιά μου βάσανα),
- Ελένη Στρατουδάκη-Λαζοπούλου (Πάγω στης Προύσας τα βουνά)