Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Στα ίχνη της Δόμνας: Η πρώτη έκδοση του Συλλόγου
5 χρόνια μετά το θάνατό της

Η παρουσίαση έγινε στο Polis Art Café, Πεσμαζόγλου 5, στο Αίθριο Στοάς Βιβλίου.
Μίλησαν η Μιράντα Τερζοπούλου λαογράφος -εθνολόγος, υπεύθυνη για τα κείμενα & τα σχόλια της έκδοσης, ο Σωκράτης Σινόπουλος μουσικός, επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας, υπεύθυνος για το μουσικό της μέρος, ο Λάμπρος Λιάβας εθνομουσικολόγος, καθηγητής Ε.Κ.Π.Α. έκανε μια αποτίμηση του έργου και η Γιούλη Παπαθεοδώρου, Πρόεδρος του Συλλόγου, αναφέρθηκε στο γενικότερο έργο του Συλλόγου και τη σημασία της συγκεκριμένης έκδοσης, την  πρώτη που πραγματοποιεί ο Σύλλογος μετά το θάνατο της Δόμνας (Μάρτιος 2012).
Η εκδήλωση έκλεισε με τους παρόντες μουσικούς και χορωδούς να παρουσιάζουν σε ζωντανή εκτέλεση χαρακτηριστικά δείγματα της έκδοσης.

Δελτίο Τύπου

Οι ηρωικές μορφές, λεβέντες και γενναίοι μαχητές, άρχοντες τρανοί ή απλοί στρατιώτες, ασκούσαν μια ιδιαίτερη γοητεία στη Δόμνα. Γι’ αυτό αγαπούσε ιδιαίτερα και τα μακροσκελή αφηγηματικά τραγούδια που ονόμαζε «Ακριτικά» και που αναφέρονται πρωτίστως στον Διγενή, αλλά  και σε άλλους ήρωες του μεσαιωνικού ελληνισμού, όπως ο Κωσταντάκης, ο Μαυριανός, ο Αλέξης….. Όταν στο αρχείο της είχε συγκεντρώσει με περισσή φροντίδα μερικές δεκάδες από αυτά τα τραγούδια, αποφάσισε να τα εκδώσει. Αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο της.

Σήμερα, 5 χρόνια μετά το θάνατο της Δόμνας Σαμίου, ο Σύλλογος που ίδρυσε η ίδια και φέρει το όνομά της κυκλοφορεί την ολοκληρωμένη έκδοση Των Ακριτών και των Αντρειωμένων, ένα εξαιρετικά καλαίσθητο δίγλωσσο βιβλιαράκι (ελληνικά-αγγλικά) με διπλό CD, εισαγωγικά κι επεξηγηματικά κείμενα.

Η Καππαδοκία & ο Πόντος, η Ήπειρος, η Θράκη, η Μακεδονία και πολλά νησιά - Κύπρος, Ρόδος, Κάρπαθος, Κρήτη, Λήμνος, Εύβοια & Σκιάθος-, είναι οι τόποι  όπου διατηρήθηκαν αυτά τα ηρωικά μεσαιωνικά τραγούδια,  λιγότερο ή περισσότερο μετεξελιγμένα κι εμπλουτισμένα  με στοιχεία της εκάστοτε περιοχής και της ιστορικής πραγματικότητας. Ο βυζαντινολόγος Ηλίας Αναγνωστάκης με το εισαγωγικό του κείμενο και η λαογράφος-εθνολόγος Μιράντα Τερζοπούλου με το κείμενο και, κυρίως, με τα εμπεριστατωμένα σχόλιά της για κάθε τραγούδι,  προσπαθούν να ανιχνεύσουν το μακρύ και δύσκολο ταξίδι προφορικού λόγου μέσα στο χρόνο, των τραγουδιών που οι λόγιοι μελετητές ονόμασαν «Ακριτικά» κι ο λαός τα ονοματίζει σύμφωνα με τον ήρωα που πρωταγωνιστεί σε καθένα από αυτά: «του Ακρίτη», «του Διγενή», «του Αρμούρη», «του Πόρφυρα», «του Κωσταντή». 

Όλα είναι τραγούδια αντρειωμένων που έδρασαν στα άκρα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, υπερασπιζόμενοι τα σύνορά της (υπαρκτά ή μυθικά),  με ανδραγαθήματα που ξεπερνούν το ανθρώπινο μέτρο. Ωστόσο αυτά τα άκρα δεν είναι μόνο πεδία πολεμικών συγκρούσεων. Είναι και τόποι κανονικής ζωής με οργώματα και σπορές, κυνήγια και έρωτες. Τα άκρα δεν είναι μόνο σύνορα αλλά και ανοιχτές γέφυρες, σημεία επικοινωνίας, ανταλλαγών και ώσμωσης πολιτισμών.

Καλαίσθητη και επιμελημένη η έκδοση περιλαμβάνει, όπως αναφέρεται παραπάνω, δύο ηχητικούς δίσκους ακτίνας με 27 τραγούδια και 3 οργανικούς σκοπούς, μέσα σε βιβλίο 300 σχεδόν σελίδων που περιέχει επίσης τα κείμενα του βυζαντινολόγου Ηλία Αναγνωστάκη και της λαογράφου – εθνολόγου Μιράντας Τερζοπούλου, τα λόγια των τραγουδιών, αναλυτικά τους συντελεστές, καθώς και πλούσια εικονογράφηση με μικρογραφίες από βυζαντινούς κώδικες.

Η έρευνα και η επιλογή των τραγουδιών και η μουσική επιμέλεια αυτής της έκδοσης έγινε από τη Δόμνα Σαμίου. Εννιά από τα τραγούδια ακούγονται στην αυθεντική τους εκτέλεση, όπως τα ηχογράφησε δηλαδή η Δόμνα στα ανά την Ελλάδα ταξίδια της από ντόπιους μουσικούς και τραγουδιστές. Τραγουδούν επίσης εκτός από την ίδια και μερικοί από τους γνωστούς συνεργάτες της : η Κατερίνα Παπαδοπούλου, ο Ζαχαρίας Καρούνης, ο Χρήστος Σίκκης, ο Ηλίας Υφαντίδης, ο Αντώνης Μαρτσάκης, ο Μανώλης Φιλιππάκης, ο Κώστας Αντιμισιάρης, ο Γιάννης Κλαδάκης και Χορωδία.  Η Δόμνα τους δίδαξε τα τραγούδια και οργάνωσε τη χορωδία.

Τη μουσική και ενορχηστρωτική επιμέλεια υπογράφει ο σπουδαίος δεξιοτέχνης Σωκράτης Σινόπουλος, συνεργάτης της Δόμνας από το 1989, ενώ το ηχητικό αποτέλεσμα ο Γιώργος Καρυώτης.

Ο αείμνηστος Γιώργος Ε. Παπαδάκης, συνθέτης κι ερευνητής της παραδοσιακής μουσικής, από τους στενότερους συνεργάτες της Δόμνας υπήρξε μουσικός σύμβουλος και σ’ αυτήν την παραγωγή. Η σκηνοθέτις Δάφνη Τζαφέρη, που από το 2004 ασχολείται με την οργάνωση και παραγωγή δίσκων CD και DVD  παραδοσιακής μουσικής πλάι στη Δόμνα Σαμίου, είχε τον συντονισμό του όλου project, με βοηθό την πολύτιμη Τασία Παπανικολάου. Η Νατάσα Παπαδοπούλου, φιλόλογος, είχε το δύσκολο έργο της γλωσσικής επιμέλειας των τραγουδιών, τα περισσότερα από τα οποία παραδόθηκαν σε δύσκολα κατανοητές διαλέκτους και ιδιώματα, αλλά και της γενικότερης επιμέλειας των κειμένων. Ο Γρηγόρης Αποστολίδης υπογράφει την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκδοσης, ενώ ο Δημήτρης Καδιανάκης την ψηφιακή επεξεργασία και εκτύπωσή της.