- Η ζωή της
- Το έργο της
-
Ο Σύλλογος
- Ο Σύλλογος
- Περιεχόμενα
-
Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
6 & 7 Απριλίου 2024, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
6 & 7 Απριλίου 2024, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
- Η Xορωδία
- Επικοινωνία
- Ενημέρωση
Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις Συνέντευξη στην εκπομπή «Βάθος πεδίου» του Γιάννη Έξαρχου
Συνέντευξη στην εκπομπή «Βάθος πεδίου» του Γιάννη Έξαρχου
Συνέντευξη, Τηλεόραση, ΕΡΤ, 1995
Κείμενο
Το βιολί και το κλαρίνο
Σήμερα θεωρούμε ότι δύο από τα πιό χαρακτηριστικά όργανα της παραδοσιακής μας μουσικής, από τον ήχο τους, είναι το κλαρίνο και το βιολί, δύο όργανα της δυτικής ορχήστρας, δύσκολα στην κατασκευή τους, δεν έχουν καμία σχέση καταγωγής με την Ελλάδα. Πώς αφομοιώθηκαν αυτά τα όργανα;
Το βιολί πρωτομπήκε στην Ελλάδα γύρω στον 16ο αιώνα. Όχι πως δεν είχαμε εμείς έγχορδα όργανα, όλη η Ελλάδα έπαιζε λύρες, λαούτα, ούτια και από τα πνευστά είχαμε φλογέρες, ζουρνάδες, γκάιντες, τσαμπούνες, όλα αυτά. Το κλαρίνο μπήκε στην Ελλάδα γύρω στο 1830 και κάτι...
Το οποίο είναι ένα όργανο εξαιρετικά δύσκολο στην κατασκευή.
Αλλά βεβαίως έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες από ότι έχει μια φλογερίτσα κι ένας ζουρνάς. Έτσι λοιπόν ο κόσμος πήρε το όργανο, φαντάζομαι πως θα ’γινε κάπως έτσι, είδε ότι έχει δυνατότητες και πως είναι πολύ πιο εύκολο να κάνει «φυσοδιέσεις», παρά με το δάχτυλο να κλείνει την τρύπα της φλογέρας και να την ανοίγει, και το υιοθέτησε. Τελικά κατάντησε(!) σήμερα το κλαρίνο που είναι ακριβώς ξένο όργανο για την Ελλάδα να είναι ο βασιλιάς της στεριανής Ελλάδας.
Πάντως όπως παίζεται το κλαρίνο στην Ελλάδα δεν παίζεται νομίζω πουθενά αλλού στον κόσμο.
Ένας ορισμένος τύπος κλαρίνου είναι που διευκολύνει τους δικούς μας μουσικούς, όχι μόνο τους δικούς μας και των άλλων ανατολικών χωρών, όσοι έχουν κλαρίνο, διευκολύνει πολύ να παίζουνε, ενώ υπάρχουν τα άλλα κλαρίνα που παίζουνε στις ορχήστρες που δεν διευκολύνει. Γιατί εμείς έχουμε τα μικροδιαστήματα στη μουσική μας ενώ οι άλλοι δεν μπορούν να παίξουν, όπως και στο πιάνο δεν μπορούν να παίξουν τις δικές μας χρωματικές σκάλες με τα μικροδιαστήματα.
Γιατί δεν θα μπορούσε η δημοτική μουσική να αφομοιώσει και τους ηλεκτρονικούς συνθετητές, τα συνθεσάιζερ, τα οποία θεωρητικά έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες.
Ε, μα τότε...
Στροφή των νέων στην παράδοση
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια στροφή των νέων που ψάχνουν. Ίσως γιατί κατάλαβαν ότι τα τραγούδια τα ξένα με τα οποία βομβαρδίζονται κάθε μέρα, τα αμερικάνικα ή τα οιποιαδήποτε άλλα ή και τα τραγούδια που δημιουργούνται στην Ελλάδα, δεν τα ικανοποιούν αρκετά και αρχίζουν και ψάχνουν τι συνέβαινε πίσω, αν θέλεις να πλησιάσουν κοντά στις ρίζες. Σ’ αυτό βοήθησε πολύ εδώ και πέντε έξι χρόνια η ίδρυση των μουσικών γυμνασίων. Έτσι τα παιδιά αυτά εκτός από τα κανονικά μαθήματα διδάσκονται βυζαντινή μουσική, όργανα και τραγούδι. Βλέπουμε λοιπόν μια στροφή, ψάχνουνε και θέλουν να μάθουνε τα πιο παλιά μουσικά όργανα. Μου κάνει εντύπωση που δεν θέλουν να μάθουν κλαρίνο ή βιολί παρά πάνε ακόμα πιο πίσω και μαθαίνουνε κανονάκι, το ψαλτήριο, ούτι, τουμπελέκι, σάζι και ταμπουράδες που είναι τα πιο παλιά μας μουσικά όργανα.
Η αστικοποίηση σκοτώνει το δημοτικό τραγούδι
Η δημιουργία του δημοτικού τραγουδιού κλείνει παράλληλα με την αστικοποίηση. Μοιάζει δηλαδή ότι ο αστικός χώρος δεν επιδέχεται τη δημιουργία...
Δεν επιδέχεται. Έτσι το δημοτικό τραγούδι σταμάτησε πια να δημιουργείται. Από την άλλη μεριά είναι τόσα πολλά τα τραγούδια... Η βιομηχανία των τραγουδιών, όλες οι δισκογραφικές εταιρείες συναγωνίζεται η μία την άλλη ποια θα βγάλει τα πιο πολλά. Κι αν ρωτήσετε κάποιον, πέρσι το ’94 ποιό τραγούδι έκανε «σουξέ» ή επιτυχία μεγάλη δεν ξέρει να σας πει, γιατί τόσα άλλα έχουν βγει που πια τα χάνει κανείς. Τώρα είναι άλλες οι συνθήκες. Τότε τα τραγούδια δεν γινόντουσαν με υστεροβουλία για να βγάλουν λεφτά. Δεν υπήρχε καν ρεύμα οι άνθρωποι τότε με το λυχναράκι ήτανε και με τα κεράκια. Τώρα όλη αυτή η τεχνολογία... Όλοι πια είναι για τα λεφτά να βγάλουνε, να βγάλουνε... Και το βλέπετε, το ζούμε κάθε μέρα τι γίνεται.
Όπως το περιγράφετε θα έλεγε κανείς ότι πια δεν υπάρχει πρόβλεψη για το μέλλον. Αφού δεν παράγονται δημοτικά τραγούδια θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι δεν υπάρχει και κανένας λόγος να ακούγονται σε έναν αστικό χώρο, γιατί μ’ αυτό ουσιαστικά ισοδυναμεί το να ακούσομε δημοτικά.
Γιατί μέσα από το στίχο των δημοτικών τραγουδιών, π.χ. των ιστορικών μπορεί να μάθει κανείς την ιστορία μας και τα παιδιά μας κάλλιστα θα μπορούσαν εάν κανείς τους δίδασκε αυτά τα τραγούδια να μάθαιναν την ιστορία γιατί περιγράφουν γεγονότα για ορισμένη περίοδο. Τα κοινωνικά τραγούδια έχουν δύναμη, ήθος, λεβεντιά και αρχοντιά, κανένα πεσιμισμό ακόμα και τα μοιρολόγια. Να μην ξεχνάμε, από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδάκι και το νανουρίζει η μανούλα του με τρυφερές απλές μελωδίες και στίχους «Έλα ύπνε και πάρε το κι άργησε φέρε μου το/μικρό, μικρό σου το ‘δωσα, μεγάλο φέρε μου το/μεγάλο σαν ψηλό βουνό, ίσιο σαν κυπαρίσσι/ κι οι κλώνοι του ν’ απλώνονται σ’ ανατολή και δύση». Όλο τον κύκλο της ζωής τον κάνει τραγούδι μέχρι που πεθαίνει και τον μοιρολογά.
Αποσπάσματα συνέντευξης που έδωσε η Δόμνα Σαμίου στον Γιάννη Έξαρχο στην εκπομπή Βάθος Πεδίου.