Η Δόμνα Σαμίου εμφανίζεται κάθε Πέμπτη στο «Ροντέο» του Διονύση Σαββόπουλου με το συγκρότημα της, από λαϊκούς οργανοπαίκτες. Και το γνήσιο, αυτούσιο δημοτικό τραγούδι της, αρέσει και χειροκροτείται από όλους τους νέους... Ήταν καιρός!
Το συγκρότημά της αποτελείται από λαϊκούς οργανοπαίκτες. Ο Αριστείδης Βασιλάρης που παίζει φλογέρα και κλαρίνο, ο Αριστείδης Μόσχος σαντούρι, ο Μαθιός Μπαλαμπάνης τουμπελέκι. Κι ακόμα οι αδελφοί Τάσος και Κώστας Χαλκιάς, κλαρίνο και βιολί, ο Γ. Μπουκάλης ντέφι και ο Θόδωρος Κεκές, θρακιώτικη γκάιντα.
Είναι αναμφισβήτητο πως το δημοτικό, το γνήσια λαϊκό τραγούδι, έφθασε ως τις μέρες μας άγρια κονταροχτυπημένο με τον χρόνο. Έδωσε μια άνιση μάχη από την οποία θα είχε βγει ολοκληρωτικά νικημένο, αν οι ρίζες του δεν ήταν τοσο βαθιά χωμένες στην καρδιά του Ελληνισμού. Ζυμώθηκε με τον ιδρώτα του λαού μας, σ' όλους τους αγώνες που έδωσε το ελληνικό στοιχείο για να επιβιώσει. Αγώνες όχι μόνο εδαφικούς, άλλα και θρησκευτικούς, ιδεολογικούς, γλωσσικούς. Και ύμνησε τόσες ψυχικές καταστάσεις, απλά ανθρώπινες, όσες οι μεγαλόσχημοι ψυχαναλυτές του καιρού μας είναι αδύνατον να φανταστούν.
Είχε την τύχη να γεννηθεί από δύο μεγάλους γονιούς της δημοτικής τέχνης. Την δημοτική μουσική και την δημώδη ποίηση. Και δημιούργησε τους λαϊκούς χορούς, συμπληρώνοντας το τετράπτυχο που μέσα του έκρυψε την ευαισθησία μιας τόσο παράξενης φυλής, σαν την δική μας.
Τεράστια η προσφορά του στην διατήρηση του ελληνικού πνεύματος σε μαύρα, δύσκολα χρόνια ανελέητης σκλαβιάς. Όταν γαλουχούσε στους εθνικούς πόθους γενιές ολόκληρες, μιλώντας τους για επικά κατορθώματα και για προγόνους σαν τον Διγενή που ακόμα και την ώρα που ψυχομαχούσε,
- η γη τονε τρομάσει.
Ή υμνώντας την χιλιολατρεμένη του λάου μας, την Παναγιά:
- Τσια Παναΐα. Δέσποινα με τον μονοενήν σου καμμιά δουλειά έ γένεται με δίχως την βουλήν σου.
Κι ακόμα, τραγούδησε όλους τους καημούς κι όλες τις χαρές αυτού του τόπου. Απ' την αγάπη του νιού ως τον μόχθο του αγωγιάτη κι απ' τη νοσταλγική θύμηση της πατρίδας στην ξενιτιά ως το απαλό νανούρισμα του μωρού, απ' τη γλυκιά μάνα.
Από την Θράκη έως την Κρήτη κι από τα Δωδεκάνησα έως την Ήπειρο, όπου ακούστηκε δημοτικό τραγούδι, τίποτα δεν είναι γνωστό για τον πρώτο δημιουργό του. Πουθενά δεν αναφέρεται συνθέτης ή στιχουργός. Τραγουδημένο από στόμα σε στόμα, από πατέρα σε γιό, πέρασε από χίλιες δύο μορφές ώσπου να πάρει την οριστική του μορφή. Γι' αυτό και τα τραγούδια κάθε εδαφικού διαμερίσματος ξεχωρίζουν αμέσως. Απ' τον ρυθμό, από την μελωδία, απ' τα γλωσσικά ιδιώματα ή την διαφορετική προφορά κάθε διαλέκτου. Ακόμα και τα όργανα αλλάζουν. Παντού, όμως, κρύβει μέσα του ένα άνεπανάληπτο λυρισμό και μια πραγματική λαϊκή σοφία. Κι ανάλογα, είναι ηρωϊκό ή πένθιμο, τρυφερό ή βίαιο, καλωσόρισμα ή αποχαιρέτισμα...
Ωστόσο, όπως τόσα και τόσα λαϊκά μας κληροδοτήματα, έτσι και το δημοτικό τραγούδι γνώρισε ένα μεγάλο εχθρό που παρ' ολίγο να το αφανίσει. Την τρομακτική τεχνολογική εξέλιξη και την εκβιομηχάνιση των πάντων. Η υπεργιγάντωση των αστικών κέντρων, η εσωτερική μετανάστευση και η παράλληλη εξασθένιση του χωριού, μοιραία έβλαψε και την δημοτική μουσική. Το χωριατόπαιδο που κατεβαίνει στην πόλη, δεν ξανακούει, δεν θέλει να ξανακούσει τραγούδι του τόπου του. Γίνεται «μοντέρνος». Κι αν στον τόπο του είχε μια έφεση για την μουσική, τοτε η νοθεία είναι ανατριχιαστικά μεγαλύτερη. Πετάει, ή πουλάει στην καλίτερη περίπτωση, την λύρα, την φλογέρα, το λαούτο και παίρνει μπουζούκι -κατά τεκμήριο- ή... ντράμς. Όσο για τους άλλους που έμειναν στην ύπαιθρο, εκείνοι ανακάλυψαν το τρανζίστορ. Ακόμα και στα πανηγύρια, δεν παίζουν πλέον λαϊκοί οργανοπαίκτες. Υπάρχει στο καφενείο ένα τζούκ μπόξ. Πολιτισμός!
Κι ίσως το δημοτικό μας τραγούδι να χρησίμευε πλέον, μόνο για λαογραφικές μελέτες, αν το καλλιτεχνικά ευαίσθητο κριτήριο των νέων ανθρώπων που πνίγονται από την βιομηχανοποιημένη ψυχαγωγία, δεν το αναζητούσε. Πριν τρία χρόνια περίπου, ξεκίνησε δειλά δειλά στις μπουάτ της Πλάκας μια προσπάθεια διαδόσεως ανάμεσα στον φοιτητόκοσμο που συχνάζει εκεί, των τραγουδιών του χωριού. Και είτε από μόδα λόγω... πρωτοτυπίας, είτε γιατί αληθινά άρεσε, η προσπάθεια αυτή έπιασε. Το ένα μετά το άλλο, αρκετά γνήσια δημοτικά τραγούδια, νησιώτικα ή στεριανά, έγιναν επιτυχίες παράλληλα τραγουδισμένες με τα τραγούδια της ποπ μουσικής που έχει, καλά ή κακά, επικρατήσει.
Ο δρόμος άνοιξε την περασμένη χρονιά, όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος πήρε ένα τραγούδι της Καλύμνου και το έκανε παγκόσμια επιτυχία. Δεν έμεινε άνθρωπος που να μη τραγούδησε το Ντιρλαντά, που ακόμα και με τον μουσικό του πρωτογονισμό και τον ατελή στίχο του, μίλησε σε όλους.
Έτσι, έγινε και στην Ελλάδα, μόδα η «φολκλόρ» μουσική. Υπάρχει μόνο το πρόβλημα του ποιά μορφή θα πάρει. Πολλοί υποστηρίζουν πως πρέπει να παραμείνει όπως ήταν, για να μη χάσει την γνησιότητά του. Άλλοι -περισσότεροι αυτοί- λένε ότι καλό θα είναι να υπάρξει μια ανανέωση.
Ανάμεσα στους πρώτους, βαραίνει η γνώμη της Δόμνας Σαμίου. Αγωνίστηκε όσο κανείς άλλος στις μέρες μας, για το δημοτικό τραγούδι, κυνηγώντας το στις πηγές του. Γυρίζει την Ελλάδα μ' ένα μαγνητοφωνο στο χέρι και αναζητεί νέα, άγνωστα δημοτικά κομμάτια, που μετά τα γράφει σε δίσκους. Πιστεύει κι αυτή ότι αρχίζει τώρα μια νέα εποχή για το δημοτικό τραγούδι, που, όμως, πρέπει να μείνει όπως είναι. Κάθε αλλαγή, σύμφωνα με την γνώμη της, είτε στα όργανα, είτε στη μελωδία, στους στίχους ή τον ρυθμό, θα το κάνει να μην είναι δημοτικό. Η ίδια, με το λαϊκό της συγκρότημα, τραγουδά χωρίς καμιά παραλλαγή τα δημοτικά. Κι η απήχηση αποδεικνύεται από τη μεγάλη επιτυχία που σημειώνει στην μπουάτ του Σαββόπουλου.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος, είναι αύτη τη στιγμή, δίκαια, από τους δημοφιλέστερους ανάμεσα στην νεολαία τραγουδιστές. Τραγουδάει μόνο για τους νέους και γι' αυτό έχει και πολλούς επικριτές. Η αλήθεια είναι, ότι χρειάζεσαι μια κάποια... μύηση για να τον ακούσεις με ευχαρίστηση. Ανήκει πάντως σ' αυτο το είδος του τραγουδιστή διανοούμενου, που ξεσηκώνει τους νέους όλου του κόσμου. Ο Σαββόπουλος δεν ήταν ο πρώτος που ασχολήθηκε με το δημοτικό τραγούδι, αλλά χάρισε σ' αυτο παγκοσμιότητα, με το Ντιρλαντά. Αντίθετα με τη Δόμνα Σαμίου, πιστεύει, πως μια αλλαγή στο δημοτικό, είναι αναπόφευκτη και απαραίτητη. Αυτός, μάλιστα, προχωρώντας στην αναζήτηση μιας νέας μουσικής φόρμας, δημιουργεί ένα νέο είδος. Το καινούργιο δημοτικό τραγούδι, με σύγχρονα όργανα, και με στοιχεία της δημοτικής μουσικής: μια συνύπαρξη ποπ και δημοτικού. Κι όσοι έχουν ακούσει τον Μπάλο του, τον δικαιώνουν. Όπως λέει, δεν πρόκειται να επαναλάβει το πείραμα του Ντιρλαντά, παρ' όλη τη δόξα που του χάρισε. Γιατί φοβάται την καθιέρωση σ' ένα είδος. «Το δημοτικό τραγούδι», πιστεύει, «σώθηκε γιατί δεν έπεσε στην βιομηχανία. Τώρα που έγινε μόδα, θα κινδυνέψει να πάθη ότι έπαθε το ρεμπέτικο».
