- Η ζωή της
- Το έργο της
-
Ο Σύλλογος
- Ο Σύλλογος
- Περιεχόμενα
-
Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
6 & 7 Απριλίου 2024, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
6 & 7 Απριλίου 2024, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
- Η Xορωδία
- Επικοινωνία
- Ενημέρωση
Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις «Παρακαλώ θερμά, να τα σεβαστούν..»
«Παρακαλώ θερμά, να τα σεβαστούν..»
Λάμπρος Λιάβας, Εφημερίδα, Ελευθεροτυπία, 16/12/1995
Κείμενο
(απόσπασμα)
Είκοσι πέντε χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το 1971, όταν η «μεγάλη κυρία» του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού, η Δόμνα Σαμίου, ηχογράφησε τον πρώτο της δίσκο1 ως ερμηνεύτρια της μουσικής μας παράδοσης (με τη δισκογραφική παραγωγή είχε ήδη αρχίσει να ασχολείται από το 19582). Ήταν η εποχή που το Τζιβαέρι γινόταν ένα από τα τραγούδια σύμβολο της νεολαίας και η Δόμνα τραγουδούσε δίπλα στον Διονύση Σαββόπουλο. Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας, είναι πολύ ζαχαρωμένα, ταιριάζουν για σοκολατόπαιδα, μα δεν ταιριάζουνε σε μένα!...»
Μια ολόκληρη ζωή αφιερωμένη στη διάσωση, καταγραφή και διάδοση του δημοτικού τραγουδιού. [...] οργώνει την Ελλάδα ηχογραφώντας και δίνοντας συναυλίες, σ' έναν αδιάκοπο αγώνα ενάντια στην εμπορική εκλαΐκευση και στον εκφυλισμό της μουσικής μας παράδοσης.
Μια πορεία ζωής γεμάτη πάθος, συνέπεια και ατελείωτες ώρες έρευνας, προβών, ταξιδιών σε κάθε γωνιά της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό, όπου έχει αναδειχτεί σε μια από τις σημαντικότερες πρέσβειρες του ελληνικού μουσικού πολιτισμού. Ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, συναυλίες, μαθήματα και κυρίως 14 μεγάλοι και πάνω από 20 μικροί δίσκοι αποτελούν τον «καρπό» αυτού του αγώνα. Στη δισκογραφία της το μεγαλύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στην ιδιαίτερη πατρίδα της, στη Μικρά Ασία. Γιατί δεν θα φύγουν ποτέ από το νου της ούτε και από το τραγούδι της οι γυναίκες στην Καισαριανή, που μοιρολογούσαν περιμένοντας τους αγνοούμενους, ούτε οι καημοί των αμανέδων ούτε τα γλέντια και οι χοροί έξω από τις καλύβες, με μόνο όργανο το μεγάλο χάλκινο ταψί, αντί για ντέφι. Ούτε τον πατέρα της ξεχνάει, που την έπαιρνε στην εκκλησία κι έψελνε σκαρφαλωμένη πλάι του στο στασίδι. Γι' αυτό και στο τραγούδι της πάλλονται αβίαστα οι παλαιοί μουσικοί «δρόμοι» του Ελληνισμού, με τα εκφραστικά μικροδιαστήματα, τις έλξεις, τα γλιστρήματα της φωνής.
Πόσοι μπορούν πλέον να τα αποδώσουν την πλαστικότητα και την εκφραστικότητα που χαρακτηρίζουν τις ερμηνείες της; Γιατί η Δόμνα Σαμίου δεν επαναπαύτηκε στο βίωμα, πέρασε στην άσκηση, στη μαθητεία. Από την τρυφερή ηλικία των 14 χρόνων, όταν κίνησε το ενδιαφέρον του δασκάλου Σίμωνα Καρά και μυήθηκε στο φιλόξενο περιβάλλον του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, όπου ο Καράς διδάσκει στους νέους αφιλοκερδώς εδώ και δεκαετίες τη μουσική των Ελλήνων.
Ο Σίμων Καράς ήταν αυτός που την πήρε μαζί του και στο ραδιόφωνο, το 1954, τότε που το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας είχε ολόκληρο τμήμα παραδοσιακής μουσικής με συνεχείς ηχογραφήσεις και μεταδόσεις αυθεντικών δημοτικών τραγουδιών σ' όλη την Ελλάδα. Έτσι, η Δόμνα έγινε βαθύς γνώστης και κριτής του ρεπερτορίου, μέσα από τη γνωριμία και την εξοικείωση και με άλλα μουσικά ιδιώματα, πέρα από το μικρασιάτικο τραγούδι.
Η αγάπη της, το πάθος της, το φιλότιμό της δεν μπορούν να μείνουν αδιάφορα μπροστά στους ήχους που σιωπούν, κάτω από το κύμα της βίαιης αστικοποίησης κι εκδοτικοποίησης της νεότερης Ελλάδας. Το ένστικτο της ξέρει ότι δεν αρκεί η διάσωση. Επιβάλλεται και η διάδοση, η αναβίωση που θα οδηγήσει στο βίωμα!... Η Δόμνα Σαμίου αγαπάει πολύ αυτή τη μουσική, για να την κρατήσει κλεισμένη στις μαγνητοταινίες που διατηρεί μ' ευλάβεια στα ράφια της βιβλιοθήκης της. Έτσι, αυτές τις μέρες (περίπου ενάμιση χρόνο μετά Tα Αποκριάτικα), προτείνει το δικό της χριστουγεννιάτικο δώρο σ' όσους επιθυμούν μια βαθύτερη γνωριμία με τα μηνύματα της λαϊκής μας μουσικής.
Κανελόριζα, ο γενικός τίτλος του δίσκου που μόλις κυκλοφόρησε, ανεξάρτητη δισκογραφική παραγωγή του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής, που έχει ιδρύσει από το 1981. Άξονας της επιλογής των τραγουδιών είναι αυτή τη φορά ο ρυθμός τους: επτάσημος (7/8 κυρίως συρτά, καλαματιανά κι ένας μαντιλάτος) και εννεάσημος (9/8 καρσιλαμάδες και ζεϊμπέκικο). Με προέλευση από τη Μικρά Ασία, το Ανατολικό Αιγαίο, τη Θράκη, τη Μακεδονία, το Πήλιο και την Πελοπόννησο. Ρυθμοί πανάρχαιοι και οι δύο (που συναντάμε στον Όμηρο, τη Σαπφώ και τον Αριστοφάνη), εξακολουθούν ως τις μέρες μας να «φτερώνουν» με τη δύναμη και την εκφραστικότητά τους τους ελληνικούς χορούς. Τα περισσότερα από τα έντεκα τραγούδια του δίσκου παρουσιάζονται στη δισκογραφία για πρώτη φορά και προέρχονται είτε από τις μουσικές μνήμες της Δόμνας ή από τις μουσικές της καταγραφές σ' όλη την Ελλάδα ή από τη Συλλογή του Σίμωνα Καρά.
«Προσπάθησα ν' αποδώσω τα τραγούδια στην αυθεντική τους μορφή, με το μουσικό ύφος της περιοχής, από την οποία προέρχονται», σημειώνει η Δ. Σαμίου στο εξαιρετικά καλαίσθητο ένθετο φυλλάδιο (δίγλωσσο, με τους στίχους των τραγουδιών), που επιμελήθηκε η Λίκα Φλώρου. Επιστράτευσε λοιπόν εξαιρετικούς μουσικούς, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν ο Νίκος Φιλιππίδης (κλαρίνο, φλογέρα), ο Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα, αλλά και πολύτιμος βοηθός της στην όλη μουσική επιμέλεια) κι ο Στάθης Κουκουλάρης (βιολί).
Η Δόμνα Σαμίου, πλησιάζοντας στην έβδομη δεκαετία της ζωής της, αγγίζει πλέον την αυτογνωσία που φαίνεται στην ωριμότητα της ερμηνείας της. Ας ευχηθούμε κι ας ελπίσουμε ότι θα της δοθούν στο άμεσο μέλλον οι ευκαιρίες να «κληροδοτήσει» στην ελληνική δισκογραφία κι άλλα παρόμοια λαμπρά δείγματα των μουσικών θησαυρών της. Γιατί, πράγματι, τα όσα έχει έως σήμερα συμπεριλάβει στους δίσκους της, αποτελούν μόνον την «κορυφή του παγόβουνου», σε σχέση με τη μουσική της γνώση κι εμπειρία. Σε οποιαδήποτε άλλη πολιτισμένη χώρα το κράτος θα είχε ήδη αγκαλιάσει και αναλάβει να καταγράψει και να προβάλει καλλιτέχνες όπως η Σαμίου και ορισμένοι ακόμη άξιοι συνάδελφοι της (μετρημένοι πλέον στα δάχτυλα του ενός χεριού!). Στην Ελλάδα όμως κι αυτό έχει αφεθεί στον περίφημο «πατριωτισμό των Ελλήνων». Γι' αυτό και η Δόμνα (η «Ελληνίδα Ουμ Κουλσούμ», όπως την αποκάλεσαν οι ξένοι) δεν το βάζει κάτω κι εξακολουθεί να κάνει αυτό που θεωρεί καθήκον της. Και κλείνει το σημείωμά της στο εξώφυλλο της «Κανελόριζας» με την έκκληση: «Παρακαλώ θερμά, όσους θελήσουν να τα τραγουδήσουν, να τα σεβαστούν!»
1Σ.σ.: Αναφέρεται στο δίσκο Ένα ταξίδι στην Ελλάδα
2Σ.σ.: Αναφέρεται στους δίσκους 45 στροφών σε μουσική επιμέλεια της Δόμνας Σαμίου, που μέρος τους επανεκδόθηκε στους δίσκους: Τραγούδια της στεριάς και της θάλασσας, Τραγούδια της Ρούμελης και του Μωριά και Τραγούδια και σκοποί απ' όλη την Ελλάδα.
«Παρακαλώ θερμά, να τα σεβαστούν..»
Λάμπρος Λιάβας , Εφημερίδα , Ελευθεροτυπία , 16 Δεκεμβρίου 1995