• Αυξήστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Μειώστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Ελληνικά
  • English

Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Μενού
  • Η ζωή της
    • Η ζωή της
    • Περιεχόμενα
      • Η ζωή της
      • Βιογραφία
      • Μια ζωή σαν παραμύθι
      • Είπαν για τη Δόμνα και το έργο της
    • richmenu_01
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Άστεγη στα Δεκεμβριανά
      richmenu
      richmenu_02
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Κοντά στον Σίμωνα Καρά
      richmenu
      richmenu_03
      Σωκράτης Σινόπουλος
      Σχέση μαθητείας και αλληλοσεβασμός
      richmenu
  • Το έργο της
    • Το έργο της
    • Περιεχόμενα
      • Το έργο της
      • Δισκογραφία
      • Κατάλογος τραγουδιών
      • Συναυλίες
      • To «Μουσικό Οδοιπορικό»
      • Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις
      • Συνεργάτες
      • Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      • Μουσικές επιλογές
    • richmenu_kalanta
      Μουσικές Επιλογές
      Κάλαντα για μικρούς και μεγάλους
      richmenu
      richmenu_ton_akriton--3
      Νέα Έκδοση
      Των Ακριτών και των Αντρειωμένων
      richmenu
      richmenu_nikos_papavramidis
      Συνεργάτες
      Νίκος Παπαβραμίδης
      richmenu
      pa623_main_nikos_stefanidis--2
      Συνεργάτες
      Νίκος Στεφανίδης (1890-1983)
      richmenu
  • Ο Σύλλογος
    • Ο Σύλλογος
    • Περιεχόμενα
      • Ο Σύλλογος
      • Ποιοί είμαστε
      • Δραστηριότητες
      • Εκδόσεις του Συλλόγου
      • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 2η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 3η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
      • Χορηγοί και Δωρητές
      • Σχετικοί σύνδεσμοι
    • t3_press_1x1
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      16 & 17 Οκτωβρίου 2021 - Θόλος ΚΠΙΣΝ
      association_richmenu_el_v3
      Δραστηριότητες
      Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      richmenu richmenu
      richmenu_trian2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019 - Ξέφωτο ΚΠΙΣΝ
      richmenu
      trian_main_v1--2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      21 & 22 Οκτωβρίου 2017 MMA
      richmenu
  • Η Xορωδία
    • Η Xορωδία
    • Περιεχόμενα
      • Η Xορωδία
      • Τα μαθήματα
      • Οι δάσκαλοι
      • Τα νέα μας
      • Εγγραφή στα μαθήματα
    • richmenu_choir1
      Η χορωδία
      Έξι κάλαντα από το αρχείο της Δόμνας
      richmenu
      richmenu_choir3
      Η χορωδία
      Η ιστορία της
      richmenu
      richmenu_choir4
      Οι δάσκαλοι
      Κατερίνα Παπαδοπούλου
  • Επικοινωνία
  • Ενημέρωση
    • Ενημέρωση
    • Τα νέα του ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου
    • Τα νέα της Χορωδίας
Είσοδος Εμφάνιση/Απόκρυψη Φόρμας Αναζήτησης

Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της To «Μουσικό Οδοιπορικό» Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου - Ανατολική Κρήτη

  • Διάδοση στο Facebook
  • Διάδοση στο Twitter
  • Διάδοση στο Google
  • Αποστολή με Email

Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου - Ανατολική Κρήτη

Το «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου» ήταν μια σειρά εκπομπών που προβλήθηκαν στην ΕΡΤ την περίοδο 1976-1977. Κάθε επεισόδιο ήταν αφιερωμένο στη μουσική και χορευτική παράδοση κάποιας διαφορετικής περιοχής της Ελλάδας.

Μουσική εκπομπή, Τηλεόραση, ΕΡΤ, 1976

Κείμενο

Τα γυρίσματα αυτής της εκπομπής έγιναν το 1976 στη Σητεία και στα χωριά Άγιο Γεώργιο, Αρμένοι, Ετία ή Ετιά και Κρούστα.


mo_anat_kriti_2

Στη Σητεία η Δόμνα Σαμίου συναντά τον Γιάννη Δερμιτζάκη που είναι γνωστός στην περιοχή για τις αυτοσχέδιες μαντινάδες του αλλά και για τα «καθαρογλωσσίδια» του, που είναι -όπως εξηγεί ο ίδιος- σύνθετες λέξεις, δικές του, που δεν υπάρχουν στο ελληνικό λεξιλόγιο, όπως:

Διαμαντοσμαραγδόπετρα και χρυσαγάλματό μου
Γλυκοπικροξινόγευτο και ζουμπουρλούδικό μου
Με μερακλωκουζούλανες, σουσουραδόβιτσά μου
Και φαρμακογιατρεύομαι να ρθω στα λογικά μου.

Μαζί με τον γιο του Μανώλη Δερμιτζάκη στην κιθάρα παίζουν τους οργανικούς σκοπούς Σητειακός πηδηχτός και Κοντυλιές και τη μαντινάδα με τα «καθαρογλωσσίδια» Δροσολουστολισμένη μου.

Σητειακός πηδηχτός (Σητεία)
Γιάννης Δερμιτζάκης, βιολί, Μανώλης Δερμιτζάκης, κιθάρα. Σητεία 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Δροσολουστολισμένη μου (μαντινάδες)
Γιάννης Δερμιτζάκης, τραγούδι και βιολί, Μανώλης Δερμιτζάκης, κιθάρα. Σητεία 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Κοντυλιές
Γιάννης Δερμιτζάκης, βιολί, Μανώλης Δερμιτζάκης, κιθάρα. Σητεία 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_1

Επόμενος σταθμός είναι το χωριό Άγιος Γεώργιος, γνωστό και με το παλιό του όνομα Τουρτούλοι. Χωριό στη νότια πλευρά της Σητείας όπου παλαιοτέρα είχε την έδρα του ο γενίτσαρος Αφεντακάκης που διοικούσε όλη την περιοχή. Μια παρέα έξι αγοριών τραγουδούν κάλαντα της Πρωτοχρονιάς μαζί με παινέματα για τον αφέντη και την κυρά, τον γιο και την κόρη, αλλά και τη βάγια τους.

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
Ομάδα αγοριών. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Παινέματα για τον αφέντη και την κυρά
Ομάδα αγοριών. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Παινέματα για τον γιο και την κόρη
Ομάδα αγοριών. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Παινέματα για τη βάγια
Ομάδα αγοριών. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_6

Από την εποχή των Κρητικών επαναστάσεων και με τις αλλεπάλληλες επισκέψεις των συμμαχικών στόλων, στην Κρήτη εμφανίζεται ένας καινούργιος χορός που χορεύεται μέχρι σήμερα: η πόλκα!
Χορεύουν ζευγάρια και παίζουν τα λυροντάουλα. Λύρα παίζει ο Μανώλης Περάκης που είναι και οργανοποιός και τον συνοδεύει στο νταούλι ο πρόεδρος του χωριού που είναι αγρότης και μουσικός, ο Νίκος Περάκης.

Πόλκα
Μανώλης Περάκης, λύρα Κρήτης, Νίκος Περάκης, νταούλι. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_5

Στον Άγιο Γεώργιο, η κυρα-Μαριγώ αφηγείται στη Δόμνα Σαμίου την ιστορία της ζωής της, της μιλά για τα επτά της παιδιά της και τον πρόωρο θάνατο της μοναχοκόρης της.

Κυρα-Μαριγώ
Κυρα-Μαριγώ. (Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976) Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_7

Στην ανατολική Κρήτη, τη θέση των τραγουδιών της τάβλας έχουν οι κοντυλιές που είναι μια σειρά από επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα που πάνω στη μουσική τους τραγουδιούνται οι μαντινάδες. Οι λυράρηδες είναι οι καλλίτεροι στιχοπλόκοι αλλά και όλοι οι Κρητικοί διακρίνονται για την ευκολία που έχουν να συνθέτουν μαντινάδες στη στιγμή. Στο τραπέζι που στήθηκε σε σπίτι στον Άγιο Γεώργιο μια παρέα Κρητικών τρώνε, πίνουν και τραγουδάνε με τη συνοδεία της λύρας και του νταουλιού.

Να ντα χαρώ λυράρη μου τα πέντε σου δαχτύλια
το μεσιακό και τ’ ακρημνιό που παίζουνε τη λύρα.
Να ντη χαρώ λυράρη μου τη λύρα, το νταούλι
που παίζεις μας τόσο γλυκά και τραγουδούμε ούλοι.
…
Παίζε λυράρη δυνατά, νταούλα στη γεμάτα
να τηνε κατεβάσομε την κοπελιά στη στράτα.
Να ντη χαρώ λυράρη μου τη λύρα, το νταούλι
που παίζεις και γλεντίζουνε απόψε οι Τουρτούλοι.
…
Ο πλάτανος θέλει νερό κι η λεύκα θελ’ αέρα
τα μαύρα μάτια φίλημα όντα χαράζ’ η μέρα.

Μαντινάδες για τη λύρα
Τραγούδι ομάδα ανδρών. Μανώλης Περάκης, λύρα Κρήτης, Νίκος Περάκης, νταούλι. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Μαντινάδες
Τραγούδι ομάδα ανδρών. Μανώλης Περάκης, λύρα Κρήτης, Νίκος Περάκης, νταούλι. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Μαντινάδες
Τραγούδι ομάδα ανδρών. Μανώλης Περάκης, λύρα Κρήτης, Νίκος Περάκης, νταούλι. Άγιος Γεώργιος Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_4

Στο χωριό Αρμένοι το γλέντι στήθηκε δίπλα στο καζάνεμα, στα καζάνια που προετοιμάζουν τη ρακή. Παίζουν οι ντόπιοι μουσικοί Μαθιός Γαρεφαλάκης, λύρα και ο Λευτέρης Παθιάκης, νταούλι. Πίνουν, χορεύουν και τραγουδούν κάτοικοι του χωριού.
Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Αρμένιοι και τους εγκατέστησε ο Νικηφόρος Φωκάς το 961 όταν ελευθερώθηκε η Κρήτη από τους Άραβες.

Βλέπεις εκείνη τη ρακή που είναι στο ποτήρι
σταφύλια την πατήσανε μέσα στο πατητήρι.
Μα ήπια κρασί και μέθυσα, ρακή και λώλανέ με
είδα και την αγάπη μου και ’ποκουζούλανέ με.
στρεπτομυκίνη το κρασί, ρακή πενικιλίνη
κι όποιος τα πίνει δεν πατά εις του γιατρού την κλίνη.

Βλέπεις εκείνη τη ρακή (μαντινάδες)
Τραγούδι Μαθιός Γαρεφαλάκης και ομάδα ανδρών. Μαθιός Γαρεφαλάκης, λύρα Κρήτης, Λευτέρης Παθιάκης, νταούλι. Αρμένοι Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»

Σητειακός πηδηχτός (Αρμένοι Λασιθίου)
Μαθιός Γαρεφαλάκης, λύρα Κρήτης | Λευτέρης Παθιάκης, νταούλι. Αρμένοι Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_3

Κοντά στους Αρμένους βρίσκεται η Ετιά, ένα μεσαιωνικό χωριό με πολύ λίγους κατοίκους. Εκεί η Δόμνα Σαμίου συνάντησε τη γιαγιά-Μαρία που της μίλησε για το ενετικό «Σεράγιο» και τις κυράδες του. Πώς απλώνανε την τσόχα οι δούλες από το Σεράγιο μέχρι την εκκλησιά για να εκκλησιαστούν οι «λόρδισσες» και πώς έπαιρναν το αντίδωρο από τον παπά. 

Μια ιστορία για το Σεράγιο
Γιαγιά Μαρία. Ετιά Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_8

Ο Κρούστας είναι ορεινό χωριό της επαρχίας Μιραμπέλλου. Πριν 150 χρόνια οι πρόγονοί τους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό Λάκκοι που ήταν πιο χαμηλά, στα πεδινά, για ασφάλεια από το φόβο των Τούρκων. Οι κάτοικοι, γεωργοί και κτηνοτρόφοι ζούσαν απομονωμένοι, μόνο τα δυο - τρία τελευταία χρόνια που τους ανακάλυψε ο τουρισμός έχουν αλλάξει αισθητά τις συνήθειές τους. Παίζουν οι μουσικοί Γιάννης Βάρδας, λύρα, Μηνάς Γιαχνάκης, λαούτο και Μανώλης Φραγκάκης, νταούλι. Κάτοικοι του χωριού χορεύουν τον Πρινιανό χορό.

Πρινιανός χορός
Γιάννης Βάρδας, λύρα Κρήτης, Μηνάς Γιαχνάκης, λαούτο, Μανώλης Φραγκάκης, νταούλι. Κρούστας Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


mo_anat_kriti_9

Ο Αγκαλιαστός αρχίζει με τον Πηδηχτό. Μετά από λίγο ο λυράρης σταματάει και αρχίζει να παίζει το σκοπό του αγκαλιαστού τραγουδώντας το χαρακτηριστικό στιχάκι:

Αγκαλιαστό θα κάμωμε, όλοι ν’ αγκαλιαστούμε

Οι χορευτές πλέκουν τα χέρια τους ένας-ένας αργά και τελετουργικά και αργότερα τα ξεπλέκουν με τον ίδιο τρόπο. Ο αγκαλιαστός χορός είναι ωραίος και γραφικός και έχει κινήσει το ενδιαφέρον για λαογραφική μελέτη.

Αγκαλιαστός χορός
Γιάννης Βάρδας, λύρα Κρήτης, Μηνάς Γιαχνάκης, λαούτο. Κρούστας Λασιθίου 1976 Εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου»


 

Συνεργάτες

  • Έρευνα, επιλογή και παρουσίαση: Δόμνα Σαμίου
  • Σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός
  • Διευθυντής φωτογραφίας: Συράκος Δανάλης
  • Ηχολήπτης: Δημήτρης Γεωργίου

Δείτε επίσης

d04_badge
Τραγούδι
Όνειρο το ’δα η λυγερή
– Όνειρο το ’δα λυγερή να μου το ξεδυλιάνεις απόψε χώρες όριζα και πράσα επρασολόγου και λευκοκάρυα ετσάκιζα μικρό μου στην...
d25_02_badge
Τραγούδι
Όντεν εθεμελιώνανε
Όντεν τη θεμελιώνανε - ε, οι γιαγγέλοι την Πόλη ’πού τ’ Άγιον όρος το νερό, ’πού τ’ Άγιον όρος το νερό, κι από τη Χιο το χ...
d24_badge
Τραγούδι
Αυγή τσ’ αυγής
Αυγή τσ’ αυγής, αυγή τσ’ αυγής θα σηκωθώ ’πού του βουνού τη ρίζα, ’πού του βουνού τη ρίζα να σύρω να- να σύρω να ξημερωθώ. ...
d04_badge
Τραγούδι
Καστρινός (Μαλαβιζιώτικος)
d06_badge
Τραγούδι
Καστρινός (Μαλεβιζιώτικος) χορός
d13_badge
Τραγούδι
Μαύρο καπνό είδα κι έβγαινε
Mαύρο καπνό είδα κι έβγαινε από 'να καλαμιώνα κι ο καλαμιώνας έν’ πολύς κι ένα θεριό ’χει μέσα. Tρεις κυνηγοί παρθήκανε να ...
557_793_badge_rmp45_103_1
Τραγούδι
Μες στου Μαγιού τις μυρωδιές
Μες στου Μαγιού τση μυρωδιές, τα κόκκινα κεράσια για δέστε πώς χορεύουνε τση Κρήτης τα κοράσια. Μαυροματού, μαυροφρυδού, μα...
mo_badge_dytiki_kriti
Μουσική εκπομπή
Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου - Δυτική Κρήτη
1977 Τηλεόραση ΕΡΤ
mo_badge_irakleio
Μουσική εκπομπή
Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου - Κρήτη, Ηράκλειο
1977 Τηλεόραση ΕΡΤ
d05_badge
Τραγούδι
Ο αντρειωμένος
Τον αντρειωμένο μην τον κλαις Tον αντρειωμένο μην τον κλαις όντε κι αν αστοχήσει, μ’ αν αστοχήσει μια και δυο πάλι αντρειωμένος είναι, πάντα 'ναι η πόρτα...
d25_badge
Τραγούδι
Ούλες οι χώρες χαίρουνται
Εμ, ούλες - ε, ούλες οι χώρες χαί- ούλες οι χώρες χαίρουνται κι ούλες καλή καρδιά - καλή καρδιά ’χουν. Ε, μα η Ρό- ε, μα η...
d04_badge
Τραγούδι
Πεντοζάλης
792_803_badge_rmp45_070_1
Τραγούδι
Πότε θα κάνει ξαστεριά
Πότε θα κάμει ξεστεριά, πότε θα Φλεβαρίσει, να πάρω ντο τουφέκι μου, το όμορφη πατρόνα, να κατεβώ στον Ομαλό στη στράτα των...
d25_03_badge--2
Τραγούδι
Τα χελιδόνια τση Βλαχιάς
Το κούρσος της Αδριανούπολης Τα χελιδόνια τση Βλαχιάς και τα πουλιά τση Δύσης κλαίσιν αργά, και κλαίσιν ταχιά, κλαίσιν το μεσημέρι, κλαίσιν την Αντριανο...
795_843_badge_rmp45_040_2
Τραγούδι
Φεύγω και παραγγέλω σου
Φεύγω και παραγγέλω σου παραγγελιά μεγάλη απάνω στην αγάπη μας μη θεμελιώσεις άλλη. Δε σ’ απαρνιούμαι γω ποτές χρυσέ μου κα...
  • Κεντρική σελίδα
  • Όροι χρήσης
  • Επικοινωνία
  • Δομή ιστοχώρου
Ακολουθήστε μας
  • Facebook
  • YouTube
Εγγραφή στο Newsletter
Αρχή
© 2010-2014 Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Powered by TOOLIP Web Content Management Σχεδίαση και Ανάπτυξη από την EWORX S.A.