• Αυξήστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Μειώστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Ελληνικά
  • English

Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Μενού
  • Η ζωή της
    • Η ζωή της
    • Περιεχόμενα
      • Η ζωή της
      • Βιογραφία
      • Μια ζωή σαν παραμύθι
      • Είπαν για τη Δόμνα και το έργο της
    • richmenu_01
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Άστεγη στα Δεκεμβριανά
      richmenu
      richmenu_02
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Κοντά στον Σίμωνα Καρά
      richmenu
      richmenu_03
      Σωκράτης Σινόπουλος
      Σχέση μαθητείας και αλληλοσεβασμός
      richmenu
  • Το έργο της
    • Το έργο της
    • Περιεχόμενα
      • Το έργο της
      • Δισκογραφία
      • Κατάλογος τραγουδιών
      • Συναυλίες
      • To «Μουσικό Οδοιπορικό»
      • Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις
      • Συνεργάτες
      • Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      • Μουσικές επιλογές
    • richmenu_kalanta
      Μουσικές Επιλογές
      Κάλαντα για μικρούς και μεγάλους
      richmenu
      richmenu_ton_akriton--3
      Νέα Έκδοση
      Των Ακριτών και των Αντρειωμένων
      richmenu
      richmenu_nikos_papavramidis
      Συνεργάτες
      Νίκος Παπαβραμίδης
      richmenu
      pa623_main_nikos_stefanidis--2
      Συνεργάτες
      Νίκος Στεφανίδης (1890-1983)
      richmenu
  • Ο Σύλλογος
    • Ο Σύλλογος
    • Περιεχόμενα
      • Ο Σύλλογος
      • Ποιοί είμαστε
      • Δραστηριότητες
      • Εκδόσεις του Συλλόγου
      • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 2η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 3η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
      • Χορηγοί και Δωρητές
      • Σχετικοί σύνδεσμοι
    • t3_press_1x1
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      16 & 17 Οκτωβρίου 2021 - Θόλος ΚΠΙΣΝ
      association_richmenu_el_v3
      Δραστηριότητες
      Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      richmenu richmenu
      richmenu_trian2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019 - Ξέφωτο ΚΠΙΣΝ
      richmenu
      trian_main_v1--2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      21 & 22 Οκτωβρίου 2017 MMA
      richmenu
  • Η Xορωδία
    • Η Xορωδία
    • Περιεχόμενα
      • Η Xορωδία
      • Τα μαθήματα
      • Οι δάσκαλοι
      • Τα νέα μας
      • Εγγραφή στα μαθήματα
    • richmenu_choir1
      Η χορωδία
      Έξι κάλαντα από το αρχείο της Δόμνας
      richmenu
      richmenu_choir3
      Η χορωδία
      Η ιστορία της
      richmenu
      richmenu_choir4
      Οι δάσκαλοι
      Κατερίνα Παπαδοπούλου
  • Επικοινωνία
  • Ενημέρωση
    • Ενημέρωση
    • Τα νέα του ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου
    • Τα νέα της Χορωδίας
Είσοδος Εμφάνιση/Απόκρυψη Φόρμας Αναζήτησης

Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Κατάλογος τραγουδιών Ζαφείρης

d20_cover
Ακούστε σε Spotify Ακούστε σε YouTube Music Ακούστε σεiTunes Ακούστε σεAmazon
Ζαφείρης
d20_cover
  • Διάδοση στο Facebook
  • Διάδοση στο Twitter
  • Διάδοση στο Google
  • Αποστολή με Email

Τραγούδι αγροτικού κοριτσίστικου δρώμενου

Ακούστε

Στίχοι

Ζαφείρη μ’ κοντοστρόγγυλε και κοντομαζωμένε,
εσκούριασαν οι κλειδωνιές, χορτάριασαν οι πόρτες,
άφ’κες τα σπίτια χάρβαρα, τους φούρνους γκρεμισμένους,
άφ’κες και τη γυναίκα σου με την κοιλιά γεμάτη.
– Για σούκ’ Ζαφείρη μ’ να μας δεις, Ζαφείρη μ’ να μας πκιάκεις.
– Με τι ματάκια για να δω, να δω να περβατήσω,
που ρέψαν τα ματάκια μου σαν το μαργαριτάρι,
που κόπ’καν τα χεράκια μου και τα ποδαράκια μου.
– Σου λύνουμε τα χέρια σου, σου λύνουμε τα πόδια.
Τώρα που ήρθ’ η Άνοιξη και γέμ’σε η γης λουλούδια,
τώρα και συ Ζαφείρη μου ξύπνα απ’ τον βαρύν ύπνο.
Για σούκ’ Ζαφείρη μ’ να μας πκιάκεις,
για σούκ’ να μας κυν’γήσεις.

Πληροφορίες

  • Προέλευση: Ήπειρος
  • Τόπος: Ιωάννινα, Ζαγόρι
  • Ταξινόμηση: Λατρευτικό, Της άνοιξης
  • Ρυθμός: 2σημος
  • Θέμα: Κορίτσια, μοιρολόι, νεκρανάσταση
  • Διάρκεια: 02:41

Συντελεστές

  • Τραγούδι: Ανδρονίκη Μαρτίνο, Ζαχαρούλα Μότσκα

Δισκογραφία

  • Τα Πασχαλιάτικα

Σχόλια

Τον Ζαφείρη τον έπαιζαν σ’ όλη τη διάρκεια της άνοιξης, και κυρίως το Μάη, μικρές και έφηβες κοπέλες –παλιότερα συμμετείχαν και μερικά μικρά αγόρια– στα χωράφια και τα βοσκοτόπια, στα διαλείμματα των αγροτικών εργασιών. Το κορίτσι, ή το αγόρι, που έπαιζε το Ζαφείρη, ξάπλωνε πάνω στο χορτάρι και έκανε τον πεθαμένο. Του έδεναν τα χέρια και τα πόδια με κόκκινες κλωστές. Πάνω στα σταυρωμένα χέρια τοποθετούσαν ένα εικόνισμα που έπαιρναν από κοντινό ξωκκλήσι, το οποίο έπρεπε να επισκεφθούν πριν παίξουν το παιχνίδι και ν’ ανάψουν τα κεριά και τα καντήλια. Σκέπαζαν το πρόσωπο του πεθαμένου Ζαφείρη με άσπρο μαντίλι και δίπλα του απόθεταν ένα ραβδί. Τον κάλυπταν με πρασινάδες, βοτάνια με μαγικές-θεραπευτικές ιδιότητες και ορισμένα λουλούδια, με τυπική διάταξη. Μετά το νεκροστόλισμα, τα κορίτσια καθόντουσαν γύρω από τον πεθαμένο, όπως ακριβώς οι μοιρολογίστρες στις κηδείες για να θρηνήσουν. Στο κεφάλι του η κορυφαία τραγουδούσε στίχο-στίχο τα λόγια του μοιρολογιού και οι άλλες κλαίγοντας, σκούζοντας, τραβώντας τα μαλλιά και χτυπώντας το στήθος επαναλάμβαναν τον «κομμό», όπως τον λέγανε, το θρήνο δηλαδή του Ζαφείρη, συνοδεύοντάς τον και με τις απαραίτητες κραυγές.

Οι καταγραφές του σημαντικού αυτού ντοκουμέντου είναι ελάχιστες. Η πρώτη, και μόνη ίσως, ηχογράφηση που διασώζει και τη μουσική του τραγουδιού έγινε από τον Δ. Οικονομίδη, ερευνητή τότε του ΚΕΕΛ, στο πλαίσιο επιτόπιας έρευνάς του στο Κεντρικό Ζαγόρι, το καλοκαίρι του 1966. Από τον Δ. Σάρρο που, στα 1900, πρώτος έφερε στο φως το λατρευτικό αυτό έθιμο αναφέρεται και η πιο κάτω παραλλαγή, της οποίας δεν γνωρίζουμε όμως τη μελωδία, με άψογα τα ποιητικά γνωρίσματα ενός κανονικού μοιρολογιού.

Για ιδέστε νιον που ξάπλωσα – φίδια που μ’ έφαγαν –
για ιδέστε κυπαρίσσι – όιιι
δε σειέται, δε λυγίζεται – κόσμε μ’ σκοτώστε με –
δε σέρν’ τη λεβεντιά του – όιιι
Ποιος σόκοψε τις ρίζες σου – άχου ψυχούλα μου –
και στέγνωσ’ η κορφή σου – όιιι
Τι μόκανες λεβέντη μου – φίδια που μ’ έφαγαν –
τι μόκανες ψυχή μου – όιιι
Μηνά ‘ναι και χινόπωρος – αλήθεια λέω ‘γω –
μηνά ‘ναι και χειμώνας – όιιι
τώρα ν–έρθεν η άνοιξη – άχου παιδάκι μου –
ν–έρθεν το καλοκαίρι – όιιι
παίρνουν κι ανθίζουν τα κλαδιά – ‘κούσε παιδάκι μου –
κι οι κάμποι λουλουδίζουν – όιιι
έρθαν πουλιά της άνοιξης – άχου μουρ’ μάτια μου –
έρθαν τα χελιδόνια – όιιι
για τη μεγάλη Πασχαλιά – φίδια που μ’ έφαγαν –
με το Χριστός Ανέστη – όιιι
που ντιούνται νιοι στα κόκκινα – άχου λεβέντη μου –
γερόντοι στα μουρέλια – όιιι
και συ μωρέ λεβέντη μου – άχου λεβέντη μου –
μέσα στη γην τη μαύρη – όιιι
που να σειστείς, να λυγιστείς – φίδια που μ’ έφαγαν –
να σύρ’ς τη λεβεντιά σου – όιιι
Ξεσφάλισε τα μάτια σου, σήκου μωρέ Ζαφείρ’ μου.

Μόλις ακουγόταν ο τελευταίος στίχος ο Ζαφείρης πετιόταν όρθιος, και το θρήνο διαδέχονταν γέλια και τραγούδια. Ο νεκραναστημένος κραδαίνοντας το ραβδί κυνηγούσε τα κορίτσια και σ’ αυτήν που θα έπιανε έπεφτε ο ρόλος του Ζαφείρη για την επόμενη χρονιά. Παλιότερα, όπως διηγούνται, μια κούκλα -ένα σαβανωμένο ξύλο- έπαιζε το ρόλο του νεκρού Ζαφείρη. Την έθαβαν κανονικά και τη μοιρολογούσαν. Μετά την υποτιθέμενη ανάσταση την ξέθαβαν και τη φύλαγαν σε κάποια εκκλησιά μέχρι να ξανακάνουν το «παιχνίδι». Όταν τέλειωνε η άνοιξη χαλούσαν την κούκλα- Ζαφείρη και έριχναν το ξύλο σε κάποιο ρέμα, σε τρεχούμενο δηλαδή εξαγνιστικό, καθαρτήριο νερό, τελετουργική καταληκτική πράξη που επισφραγίζει και επιβεβαιώνει την ιερότητα τον εθίμου. Μιράντα Τερζοπούλου (1998)

Πληροφορίες καταγραφής

Ηχογραφήθηκε σε στούντιο, το 1997.

Με βάση ηχογράφηση του ΚΕΕΛ που έγινε από τον Δ. Οικονομίδη στο Κεντρικό Ζαγόρι το 1966.

Σχόλια Μελών

0 Σχόλια

Κάντε ένα σχόλιο


μέχρι 2000 χαρακτήρες
Κάντε εισαγωγή για να προσθέσετε σχόλιο

Δείτε επίσης

d26_36_badge
Τραγούδι
Ήρχεν ο Μάης
Ήρχεν ο Μάης κι είπε μου να πα- να πα να (ν)του θερίσω μα ’γω για το χατήρι (ν)του δεν πα- δεν πάω για να μαυρίσω. Μάη μο...
d12_badge
Τραγούδι
Λεν ήρθι Μάης κι Άνοιξη
Λεν, ήρθι Mάης, αμάν γκελ αμάν, λεν ήρθι Μάης κι Άνοιξη,  ήρθι Μάης κι Άνοιξη, ήρθι το καλουκαίρι λεν π' ανθίζουν τα, αμάν ...
d20_badge
Τραγούδι
Μαρία πάει για πασχαλιές
Μαρία πάει για πασχαλιές, λάλησ’ αηδόνι μ’ λάλησι πασχαλίτσις να μαζέψει, μες στ’ αμπέλια στα χουράφια. Μαζώνουντας τις πασ...
d23_04_badge_stayri_stayri
Τραγούδι
Σταύρι σταύρι βότανε
Σταύρι σταύρι βότανε και Χριστέ βασιλικέ, μπήκα μες στον κήπο σου και στο περιβόλι σου, έμασα τα ίτσια1 σου και τα πασχα...
d20_badge
Δίσκος
Τα Πασχαλιάτικα
CD
eleutherotypia_badge--2
Κριτική
Τραγουδώντας την Άνοιξη
7 Απριλίου 1998 Εφημερίδα Ελευθεροτυπία
d20_badge
Τραγούδι
Τώρα είν’ ο Μάης κι η άνοιξη
Η λαφίνα Τώρα, μαρή, τώρα, τώρα είν’ ο Μάης κι η άνοιξη τώρα είν’ ο Μάης κι η άνοιξη, τώρα είν’ το καλοκαίρι τώρα είν’ το καλοκαίρι ...
d12_badge
Τραγούδι
Χελιδόνισμα
Χελιδόνα έρχεται  απ’ τη Mαύρη θάλασσα θάλασσα ν-απέρασε έκατσε και λάλησε. Mώρ’ καλή νοικοκυρά σέβα, έβγα στο κελάρι φ...
d20_badge
Τραγούδι
Όλοι πάνε στην εκκλησά
Όλοι πάνε, για το Χριστό, όλοι πάνε στην εκκλησά για το Χριστόν Ανέστη και στον καλό το Λόγο. Και μένα στέλνουν στο γιαλό κ...
d20_badge
Τραγούδι
Γιε μου γιατί δε λούζεσαι
Του κριματισμένου – Γιε μου γιατί δε λούζεσαι, παιδί μου δεν αλλάζεις παιδί μου δεν αλλάζεις είναι παιδί μου Πασχαλιά, να πας να μεταλάβεις ...
d12_badge
Τραγούδι
Εγώ ’μαι ’νους ψαρά παιδί
Εγώ ’μαι ’νους ψαρά παιδί, έχω και χήρα μάνα χήρα ’ναι και μαντζουράνα που πήγε και με ρόγιασε, με καπάριασε σε μια κυρά μ...
adesmeutos_typos_badge
Πασχαλιάτικα παραδοσιακά τραγούδια με την φροντίδα της Δ. Σαμίου
31 Μαρτίου 1998 Εφημερίδα Αδέσμευτος Τύπος
d24_badge
Τραγούδι
Σαράντα πέντε λεμονιές
Σαρά- εμ σαράντα πέντε λεμονιές σαράντα πέντε λεμονιές στην άμμο φυτρωμένες κάνουν τα φύλλα πράσινα και τα λεμόνια αφράτα ...
skoptika_badge
Μουσικές Επιλογές
Τέσσερα σκωπτικά Αποκριάτικα τραγούδια για παιδιά
Επιλεγμένα από το αρχείο μας      
d12_badge
Τραγούδι
Της Άρτας το γεφύρι
Σαράντα πέντε μάστοροι Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες,  γιοφύρι εστεριώνανε στης Άρτας το ποτάμι, ολημερίς εχτίζανε το βράδυ γκρεμιζότ...
  • Κεντρική σελίδα
  • Όροι χρήσης
  • Επικοινωνία
  • Δομή ιστοχώρου
Ακολουθήστε μας
  • Facebook
  • YouTube
Εγγραφή στο Newsletter
Αρχή
© 2010-2014 Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Powered by TOOLIP Web Content Management Σχεδίαση και Ανάπτυξη από την EWORX S.A.