Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Από τα τραγούδια που με τη μεγαλύτερη ευκρίνεια απηχούν μέσα στο ποιητικό τους σενάριο τους θεσμούς και τις αντιλήψεις που διέπουν την κοινωνική και οικογενειακή ζωή, αλλά και τους σκοτεινούς νόμους που κυβερνούν τις ψυχές των ανθρώπων. Μέσα από τέτοια τραγούδια ο λαϊκός ποιητής –στην πράξη ο κάθε τραγουδιστής και ακροατής του τραγουδιού– εκφράζει την αντίληψή του για το καλό και το κακό, το δίκαιο, το άδικο και το ανόσιο που πράττουν ή υφίστανται οι φανταστικοί ήρωες, θύτες και θύματα.

Στο εξαιρετικά διαδεδομένο σ’ όλο τον ελληνικό χώρο τραγούδι της Προσφυγούλας, η αφήγηση αναπτύσσεται πάνω σ’ ένα φόντο που προβάλλει την εικόνα της συμπαγούς, αυστηρά ιεραρχημένης πατριαρχικής οικογένειας, και αναφέρεται στην ανεξέλεγκτη, θανάσιμη αντίθεση της πεθεράς προς τη νύφη, θέμα που συχνά πρωταγωνιστεί σε όλα τα είδη της λαϊκής λογοτεχνίας παγκοσμίως. Η νύφη –πότε προσφυγοπούλα, πότε ορφανή, πότε Βουλγάρα, ιδιότητες που υπογραμμίζουν συμβολικά την «ξενότητα» που ούτως ή άλλως τη στιγματίζει– φτάνει στα πεθερικά με μυθικά πολυτελή πομπή. Η πεθερά κατακλύζεται αμέσως από σφοδρά εγκληματικά αισθήματα. Της ετοιμάζει γεύμα από φαρμακερά φίδια κι όταν η δηλητηριασμένη κόρη ζητάει νερό, της αρνείται τόσο αυτή όσο κι όλα τα άλλα μέλη της οικογένειας. Όταν ο νεαρός γιος-άντρας τρέχει να τη βοηθήσει είναι πολύ αργά, αυτή έχει ήδη ξεψυχήσει… Σε ορισμένες παραλλαγές αυτοκτονεί και ο ίδιος. Ανήμπορος μέχρι εκείνη τη στιγμή να αντιδράσει στην αρραγή εγκληματική στάση ολόκληρης της οικογένειας, μια που κι ο ίδιος είναι εξαρτημένος και χαμηλά τοποθετημένος στην ιεραρχική της κλίμακα, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι το τελεσίδικο αυτό διάβημα ως μεταθανάτια τιμωρία για την αποτρόπαιη πράξη της μάνας. Μιράντα Τερζοπούλου (2008)

Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους

Μικρασιατική Προποντίδα - Α' μέρος

Περιήγηση πάνω στον χάρτη των περιοχών του Μαρμαρά, της Αρτάκης και της Πανόρμου, με οδηγό το Αρχείο Δόμνας Σαμίου. Τραγούδια, πληροφορίες, μαρτυρίες και φωτογραφίες από τις 50 πόλεις και χωριά όπου ζούσαν Ρωμιοί έως το 1922. Πατήστε εδώ για την περιήγηση.

Αλώνη, οθ. Αλόνια, Harmanlı Αρμενοχώρι, οθ. Ερμενίκιοϊ, Tatlısu Αρτάκη, Erdek Αρχαία Κύζικος, οθ. Μπαλκίζ, Kyzikos Antik Kenti Αφθόνη (Αφτόνι), Asmalı Αφυσιά (Αφoυσία, Αφισιά, λόγ. Οφιούσα), Avşa και Türkeli Βαθύ, οθ. Φάτια, Turan Βάτ'κα (Βάτικα, Μουσάτσα, Αβάτικα), Misakça Βώρυ, οθ. Βόρια, Poyrazlı Γαλλιμή, οθ. Γκαλιμιόζ και Καλεμί, Çınarlı Γενίκιοϊ, Yeniköy Γεν'τζές (Γετζές, Νεοχώρι), Yenice Γκιονένι (Γκιουνένι), Gönen Γωνιά, οθ. Γκόνια, Ocaklar Διαβατή, οθ. Σαχίν Μπουργκάζ, Çayağzı Δρακούντα, οθ. Ντρακόντα, Doğanlar Ελμπιζλί (Ελπιζλί), οθ. Ελμπιζλίκ, Hafızhüseyinbey Εντιντζίκ (Εδιντζήκι, Αϊντιντζίκι), οθ. Παζάρ, Edincik Καραϊντίν (Καραϊδίν), Karaydın Καστέλλι (Καστέλλιον), οθ. Κεστέλ, Kestanelik Κατάτοπο (Κατάτοπος), οθ. Σεϊτάνκιοϊ, Ormanlı Κιλίκι (Κιλήκι), Killik Κλαζάκι, οθ. Κιλαζάκ και Κιζίλαγατς, Topağaç Κοπάσι (Κοπάση), Kubaş Κοτζαμπουνάρ (Κοτζιά Μπουνάρ, Κοδζά Μπουνάρ), Kocapınar Κουρσουλί (Κουρσουνλί), Kurşunlu Κούταλη, Ekinlik Λαγκάδα, οθ. Κοτζά Μπουργκάζ, Ballıpınar Μαρμαράς, Marmara Μηχανιώνα, οθ. Μουχάνια, Çakılköy Μονὴ Παναγίας Φανερωμένης, Kirazlı Manastırı Μπάλια (Μπάλια, Βάλια, Μπάλια-Καραϊντίν), Balya Μπαλούκεσερ (Μπαλίκεσερ, Μπαλίκεσιρ, Βαλουκεσέριον), Balıkesir Νιχώρι Απάνω (Πάνω Χωριό, Γιαπιτζήδες), Yukarıyapıcıköy Νιχώρι Κάτω (Κάτω Χωριό), Aşağıyapıcıköy Παλάτια, οθ. Μπαλάτ, Saraylar Πάνορμος (Πάντερμο, Μπάνταρμο), Bandırma Πασαλιμάνι, οθ. Πασά Λιμάν, Paşalimanı Πέραμος, οθ. Μπέραμα, Karsiyaka Πραστειό (Προάστειον), οθ. Κιζιλτζίκ κιοϊ, Gündoğdu Ρόδα, οθ. Ρούτια, Narlı Σαρίκιοϊ, Sarıköy Σκαμνιές (Συκαμιές), Dutliman Σκουπιά (Σκοπιά), οθ. Ουσκούμπ, Balıklı Σμαύλο (Σιμαβλό), Gölyaka Σογιούτ (Σουγιούτ), Söğütköy Χαβουτζί (Χαβουτζή), Havutça Χαράκι, οθ. Χερέκ, İlhanköy Χατζηπαγόνκιοϊ (Χατζηπαγώνη), Şevketiye Χουχλιά (αρχ. Κοχλίαι), Tuzla.

Οι πατρίδες δεν είναι «χαμένες» εφόσον υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που τις θυμούνται και τις τιμούν

Ηχογραφήθηκε σε στούντιο, το 2006.

Το κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στα Νέα Μουδανιά Χαλκιδικής το 1982, με την 79χρονη τότε  Ζωή Λιοντή, με καταγωγή από το Κατιρλί της Νικομήδειας.

Στο αρχείο του Συλλόγου υπάρχει επίσης καταγραφή του τραγουδιού που πραγματοποίησε η Ελεονώρα Μόσιαλου, το 1986, στον Άγιο Ακάκιο Καρδίτσας και παραχώρησε στη Δόμνα Σαμίου. Τραγουδά η 78χρονη τότε Ελένη Μόσιαλου.