Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Οι επιπλέον στίχοι παρατίθενται όπως δημοσιεύονται στο Μ.Γ. Μιχαηλίδης Νουάρος, Δημοτικά τραγούδια Καρπάθου, Αθήνα 1928, σ. 57, με απλοποίηση της ορθογραφίας όσον αφορά κυρίως το τονικό σύστημα το διπλασιασμό των συμφώνων και τις καταλήξεις των ρημάτων.

Το επικό βυζαντινό «Άσμα του Αρμούρη» είναι το παλαιότερο δημοτικό τραγούδι που πέρασε από την προφορική σε γραπτή μορφή και μας έγινε γνωστό από χειρόγραφο της Αγίας Πετρούπολης του 15ου αιώνα σε μια παραλλαγή 201 στίχων. Στο στόμα του λαού σώζεται μέχρι σήμερα σε συντομευμένες εκδοχές στην Κύπρο και την Κάρπαθο, όπου το όνομα Αρμούρης έχει μετατραπεί σε Καλομοίρης.

Η υπόθεση του γραπτού «Άσματος» είναι η ακόλουθη: Ο Αρμούρης είναι δώδεκα χρόνια αιχμάλωτος των Σαρακηνών. Ο έφηβος γιος του, έχοντας δώσει δείγματα της ιδιαίτερης ανδρείας του, ζητάει από τη μάνα του την άδεια να πάρει τ' άρματα και το άλογο του πατέρα του, που δεν καβαλικεύει πια κανείς. Έτσι οπλισμένος, διαβαίνει τον επικίνδυνο Ευφράτη και εισβάλλει στην εχθρική χώρα, όπου κατατροπώνει τη στρατιά των Αράβων. Ο αμιράς της Συρίας αναγκάζεται να απελευθερώσει τον αιχμάλωτο, αναγγέλλοντας ότι προσφέρεται να δώσει την ίδια του την κόρη για γυναίκα στον ανδρειωμένο γιο του Αρμούρη.

Διάφορες απόψεις έχουν διατυπωθεί όσον αφορά την ιστορικότητα των προσώπων και των γεγονότων που απηχεί το τραγούδι. Παλιότεροι ερευνητές συσχέτισαν το ίδιο το όνομα του αιχμάλωτου Αρμούρη με το Αμόριο, το οποίο οι Άραβες κατέστρεψαν το 838, και θεώρησαν ότι η υπόθεση του τραγουδιού αναφέρεται στην εκδικητική νικηφόρα εκστρατεία των Βυζαντινών πέρα από τον Ευφράτη, που έγινε το 859.

Οπωσδήποτε, οι βυζαντινοαραβικές συγκρούσεις αποτελούν το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο κινείται το τραγούδι - από τα λίγα που η επιστημονική έρευνα δέχεται να χαρακτηρίσει ως ακριτικά. Η ζωηρή απόδοση αυτής της πραγματικότητας κάνει πολλούς μελετητές να υποθέτουν ότι το τραγούδι του Αρμούρη -όπου ο πόλεμος Βυζαντινών και Αράβων αποτελεί παρόν, ενώ η ειρήνη, μέσω της προτεινόμενης στο τέλος του τραγουδιού επιγαμίας, απλώς ένα όραμα- προηγείται του έπους του Ακρίτη, όπου η συμφιλίωση και η συνύπαρξη των δύο λαών έχουν πλέον επι­τευχθεί¹.

Ωστόσο το ενδιαφέρον και το νόημα βρίσκονται κι εδώ όχι μόνο στις τυχόν ιστορικές απηχήσεις αλλά στις ποιητικές φόρμουλες και στο πλέγμα από σύμβολα και μύθους που περιβάλλει τον ήρωα και που οδηγούν στη σκέψη ότι το τραγούδι αποτελεί την αρχική πηγή έμπνευσης για πολλά άλλα γνωστά μας αφηγηματικά ηρωικά τραγούδια². Μιράντα Τερζοπούλου (2017)

Ηχογραφήθηκε σε στούντιο, στις 31/10/2004.