• Αυξήστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Μειώστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Ελληνικά
  • English

Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Μενού
  • Η ζωή της
    • Η ζωή της
    • Περιεχόμενα
      • Η ζωή της
      • Βιογραφία
      • Μια ζωή σαν παραμύθι
      • Είπαν για τη Δόμνα και το έργο της
    • richmenu_01
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Άστεγη στα Δεκεμβριανά
      richmenu
      richmenu_02
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Κοντά στον Σίμωνα Καρά
      richmenu
      richmenu_03
      Σωκράτης Σινόπουλος
      Σχέση μαθητείας και αλληλοσεβασμός
      richmenu
  • Το έργο της
    • Το έργο της
    • Περιεχόμενα
      • Το έργο της
      • Δισκογραφία
      • Κατάλογος τραγουδιών
      • Συναυλίες
      • To «Μουσικό Οδοιπορικό»
      • Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις
      • Συνεργάτες
      • Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      • Μουσικές επιλογές
    • richmenu_kalanta
      Μουσικές Επιλογές
      Κάλαντα για μικρούς και μεγάλους
      richmenu
      richmenu_ton_akriton--3
      Νέα Έκδοση
      Των Ακριτών και των Αντρειωμένων
      richmenu
      richmenu_nikos_papavramidis
      Συνεργάτες
      Νίκος Παπαβραμίδης
      richmenu
      pa623_main_nikos_stefanidis--2
      Συνεργάτες
      Νίκος Στεφανίδης (1890-1983)
      richmenu
  • Ο Σύλλογος
    • Ο Σύλλογος
    • Περιεχόμενα
      • Ο Σύλλογος
      • Ποιοί είμαστε
      • Δραστηριότητες
      • Εκδόσεις του Συλλόγου
      • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 2η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 3η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
      • Χορηγοί και Δωρητές
      • Σχετικοί σύνδεσμοι
    • t4_richmenu
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      Πρόσκληση
      Πρόσκληση
      t3_press_1x1
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      16 & 17 Οκτωβρίου 2021 - Θόλος ΚΠΙΣΝ
      richmenu_trian2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019 - Ξέφωτο ΚΠΙΣΝ
      richmenu
      trian_main_v1--2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      21 & 22 Οκτωβρίου 2017 MMA
      richmenu
  • Η Xορωδία
    • Η Xορωδία
    • Περιεχόμενα
      • Η Xορωδία
      • Τα μαθήματα
      • Οι δάσκαλοι
      • Τα νέα μας
      • Εγγραφή στα μαθήματα
    • richmenu_choir1
      Η χορωδία
      Έξι κάλαντα από το αρχείο της Δόμνας
      richmenu
      richmenu_choir3
      Η χορωδία
      Η ιστορία της
      richmenu
      richmenu_choir4
      Οι δάσκαλοι
      Κατερίνα Παπαδοπούλου
  • Επικοινωνία
  • Ενημέρωση
    • Ενημέρωση
    • Τα νέα του ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου
    • Τα νέα της Χορωδίας
Είσοδος Εμφάνιση/Απόκρυψη Φόρμας Αναζήτησης

Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Κατάλογος τραγουδιών Ο βασιλιάς διάταξε

d32_cover--3
Ακούστε σε Spotify Ακούστε σε YouTube Music Ακούστε σεiTunes Ακούστε σεAmazon
Ο βασιλιάς διάταξε
d32_cover--3
  • Διάδοση στο Facebook
  • Διάδοση στο Twitter
  • Διάδοση στο Google
  • Αποστολή με Email

Του Πορφύρη

Ακούστε

Στίχοι

Ο βασιλιάς διάταξε σ' όλα τα βελαγέτια,
 σ' όλα τα βε- σ' όλα τα βελαγέτια,
να μαζευτούνε οι γ-έμορφες κι όλα τα παλικάρια
κι όλα τα πα- κι όλα τα παλικάρια.

Σαν τ' άκουσαν οι έμορφες κι όλα τα παλικάρια,
όλοι συναντηθήκανε κι ο βασιλιάς τους λέει.
- Ποιος ειν' αξός και δυνατός τον Κωσταντή να πιάσει;
[Κανείς δεν απ'λογήθηκε, κανείς δεν απαντάει,
μόν' ένας μικρός,
ένας κοντός, κοντούκικος [και μικροκαμωμένος],
βγήκε και τον απήντησε.
- Εγώ 'μαι αξός [και δυνατός] τον Κωσταντή να πιάσω,
μόν' θέλω χίλιοι από τη μια και χίλιοι από την άλλη
και χίλιοι καταπόδι μου να γίνουν τρεις χιλιάδες,
να πιάσουμε τον Κωσταντή, χαρές και νοστιμάδες.

Ξεκίνησαν και πα να βρουν τον Κωσταντή στον κάμπο,
να παν να βρουν τον Κωσταντή στον ύπνο να κοιμάται,
να 'χει το μαύρο στη βοσκή και τα σπαθιά βγαλμένα.
Έννοια σ' και τονε βρήκανε στον ύπνο και κοιμόταν,
ο μαύρος του ήταν στη βοσκή και τα σπαθιά βγαλμένα.
Τον πιάνουνε, τον δένουνε τα χέρια και τα πόδια,
τον δένουνε τα χέρια του μ' εφτάδιπλη 'λυσίδα,
τον δένουνε τα μάτια του μ' εφτάδιπλο ζουνάρι,
τον βάζουν και στους ώμους του τού μύλου το λιθάρι
και τότες εξεκίνησαν στο βασιλιά να πάνε.
Όταν έπιασαν τα μισά ο Κωσταντής εστάθη.
- Για σταματήστε, ρε παιδιά, κι εγώ να σας μιλήσω.
Όπου θέλτε πηγαίντε με κι όπου θέλτε με πάτε,
μόν' της αγάπης τα στενά δε θε να με περνάτε.
Έννοια σ' και τον περνούσανε απ' το στενό τ'ς αγάπης,
εβγήκε η αγάπη του απ' τ' αψηλό κανάτι1.
Και τότες τον απήντησε.
- Δε σου 'πα εγώ, ρε Κωσταντή, να μη πολυκαυχιέσαι
γιατ' έχει ο βασιλιάς σκυλιά, τα βάζει και σε πιάνουν.
- Έννοια σ', αγάπη μου, μην κλαις, μην κλαις και μη χτυπιέσαι,
θα βγούμε μέσα στα στενά, θα πιάσουμ' τα λιβάδια,
τότε θα δεις τον Κωσταντή, πώς είν' τα παλικάρια.
Μόλις βγήκαν απ' τα στενά και πιάσαν τα λιβάδια,
σαλεύει μια τα μάτια του και κόβει το ζουνάρι,
σαλεύει και τους ώμους του και ρίχτει το λιθάρι,
σαλεύει και τα χέρια του και σπάει την αλυσίδα.
Παίρνει απ' τον Τούρκο το σπαθί, τον πρώτο καβαλάρη.
Τότε στο μαύρο του μιλά, γλυκά και τον φιλάει.
- Δέχεσαι, μαύρε μ', δέχεσαι στο αίμα για να πλέξεις;
- Δέχομ', αφέντη μ', δέχομαι στο αίμα για να πλέξω.
Για δέσε το κεφάλι μου μ' εφτάδιπλο ζουνάρι
να μην ακούω τις βροντές κι αλλούθε θε να πάω.
Σαν τον πετρίτ' κατέβηκε, σαν τον αϊτό ανέβ'κε,
στην πρώτη πήρε εκατό, στη δεύτερη διακόσιοι
και στον καλό το γυρισμό ούδ' ηύρε, ούδ' αφήκε.
Τότες πηγαίν' στο βασιλιά, γλυκά και του μιλάει.
- Αν έχεις χίλια πρόβατα, αν έχεις χίλια γίδια
εγώ ημουν που τα φίλησα τ'ς βασίλισσας τα φρύδια.
Αν έχεις κι άλλα πρόβατα, στείλ' τα να τα κουρέψω
κι έχω ψαλίδια κοφτερά για να στα σημαδέψω.]


1κανάτι: παραθυρόφυλλο, τουρκ. kanat.

Πληροφορίες

  • Προέλευση: Ανατολικό Αιγαίο
  • Τόπος: Λήμνος
  • Ταξινόμηση: Ακριτικό
  • Ρυθμός: 4σημος
  • Διάρκεια: 01:38

Συντελεστές

  • Τραγούδι: Σταύρος Λαντούρης

Δισκογραφία

  • Των Ακριτών και των Αντρειωμένων

Σχόλια

Τo τραγούδι του Πορφύρη (Χήρα-ν παιδίν εγέννησε, Καλογριά γκαστρώθηκε, Ο βασιλιάς διάταξε) είναι γνωστό κυρίως στην Καππαδοκία, τον Πόντο, την Κύπρο, την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τα μικρασιατικά παράλια αλλά σπανιότερα και σε άλλες περιοχές, όπως αυτές που παρουσιάζονται εδώ.Σύμφωνα με τους παλιούς ερευνητές, που αναζητούσαν ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα πίσω από τις φανταστικές ιστορίες των τραγουδιών, ο Πορφύρης απηχεί τον Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του Ανδρόνικου Δούκα, στρατηγού του Βυζαντινού αυτοκρά­τορα Λέοντα ΣΤ΄, ο οποίος επιχείρησε με επανάσταση να πάρει το θρόνο, προδόθηκε κι απέτυχε, αλλά αγαπήθηκε από το λαό, που τον απαθανάτισε σε διάφορα έπη.

Ωστόσο, το σημαντικότατο αυτό τραγούδι με την ιστορία του αντρειωμένου που μπορεί να λέγεται Πορφύρης ή Προσφύλης ή Μπροσφύλης, αλλά και Κωσταντής, δεν έχει την παραμικρή σχέση ούτε με ιστορικά πρόσωπα ούτε με τον ακριτικό κύκλο. Πιθανότερο θεωρείται να πρόκειται για πολύ παλιό θέμα και ήρωα που ανιχνεύονται στην ύστερη αρχαιότητα και σε σασσανιδικές διηγήσεις.
Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει βρίσκεται στη μυθιστορηματική γοητευτική πλοκή του και τους κλασικούς εκείνους συμβολισμούς και τις ποιητικές φόρμουλες που σαν αόρατο δίχτυ συνδέουν μεταξύ τους τραγούδια, ηρωικά έπη και παραμύθια και που εδώ τους συναντάμε συγκεντρωμένους όπως πουθενά αλλού.

Το περιεχόμενο του τραγουδιού με τα επί μέρους θέματά του είναι σε όλες τις παραλλαγές περίπου το ίδιο: Ο Πορφύρης, όπως κι όλοι σχεδόν οι αντίστοιχοι ήρωες των τραγουδιών (βλ. τραγ. Ο Καλομοίρης και ο Σαρακηνός, Ο Ανδρόνικος και η ρήγισσα), έρχεται στον κόσμο με ασυνήθιστη γέννηση. Η χήρα, γριά, καλογριά, Εβραίισσα, Αρμένισσα μάνα του, πλάσμα ακατάλληλο για μητρό­τητα αλλά και λίγο εξωτικό, παραβατικό και υπερβατικό, του κληροδοτεί τα υπερφυσικά χαρακτηριστικά του, που εκδηλώνονται αυτόματα με τη βρεφική υπέρμετρη λαιμαργία του, την υπερβολική λήψη τροφής, την πρόωρη ανάπτυξη.

Όπως όλοι οι απαλλαγμένοι από την καταπιεστική πατρική παρουσία ήρωες (βλ. τραγ. Ο Καλομοίρης και ο Σαρακηνός, Ο Τσάμαντας), ο Πορφύρης μεθάει με την παντοδυναμία του και τη διατυμπανίζει αλαζονικά. Ο βασιλιάς στέλνει ανθρώπους του να τον υποτάξουν και να τον πιάσουν. Ο καυχησιάρης ήρωας αναγκάζεται να αναμετρηθεί/συγκρουστεί με την τεράστια δύναμη των απεσταλμένων του βασιλιά, συμβολικού υποκατάστατου της πατρικής μορφής, όπως πολύ ορθά υποστηρίζει ο διακεκριμένος ελληνιστής Guy Saunier στο εξαιρετικό άρθρο του για το τραγούδι1.

Οι εχθροί τον δένουν και ράβουν τα βλέφαρά του με μεταξωτές κλωστές, δεσμά που, προκλητικά και πάλι, θα σπάσει ο ήρωας με τη δύναμή του, για να κατανικήσει το στράτευμα, να κατακτήσει τη γυναίκα που αγαπάει και να εξευτελίσει οριστικά τη βασιλική εξουσία. Η πληθώρα των στοιχείων που συναντάμε σ' αυτή την ενότητα, με κυρίαρχο το δέσιμο του κορμιού και το ράψιμο των ματιών -σύμβολα νεκρικά στον λαϊκό πολιτισμό- και εν συνεχεία το σπάσιμο των δεσμών, την απελευθέρωση, τη δικαίωση, την εκδίκηση, την κατά κάποιο τρόπο νεκρανάσταση του ήρωα, περιγράφουν μια ολοκληρωμένη μυητική διαδικασία ενηλικίωσης του μυθικού ήρωα - και κατ' επέκταση του κάθε νεαρού άντρα. Μιράντα Τερζοπούλου (2017)


1G. Saunier, Ελληνικά δημοτικά τραγούδια. Συναγωγή μελετών, επιμ. Γ. Ανδρειωμένος, μτφρ. Ι. Μποτουροπούλου, Αθήνα 2001, σ. 177-197.

Πληροφορίες καταγραφής

Η Δόμνα Σαμίου κατέγραψε τo τραγούδι το 1973, στο χωριό Κοντιάς της Λήμνου από τον Σταύρο Λαντούρη, 59 ετών. Τους στίχους στις αγκύλες, που δεν ακούγονται, τους απήγγειλε ο ίδιος.

Σχόλια Μελών

0 Σχόλια

Κάντε ένα σχόλιο


μέχρι 2000 χαρακτήρες
Κάντε εισαγωγή για να προσθέσετε σχόλιο

Δείτε επίσης

d32_badge--3
Τραγούδι
Καλογριά γκαστρώθηκε
Του Πορφύρη Καλογριά γκαστρώθηκε, κάνει παιδί αντρειωμένο, στο μήνα βγαίνει με σπαθί, στο χρόνο με ντουφέκι, σε τρίω, τέσσερω μηνώ στον...
d32_badge--3
Τραγούδι
Το κάστρο της Ωριάς
Σαν της Ωριάς το κάστρο, κάστρο δεν είδα, σαν της Ωριάς το κάστρο, κάστρο δεν είδα, τέτοιο κάστρο δεν είδα, γεια χαρά σας β...
d21_badge
Τραγούδι
Άρκοντες τρων και πίνουσι
Ο Ανδρόνικος κι ο μαύρος του Άρκοντες τρων και πίνουσι σε μαρμαρένην τάβλαν, σε μαρμαρένην, σ’ αργυρήν και σε μαλαματένην, κι ούλοι τρώσι και πίνουσι κι...
d24_badge
Τραγούδι
Ήλιε μου, ίντα σου ’καμα
Ήλιε μου, ίντα σου ’καμα, ήλιε μου, ίντα σου ’καμα ήλιε μου, ίντα σου ’καμα και πας να βασιλέψεις; Τούρνα, τούρνα, τούρνα ...
d26_29_badge
Τραγούδι
Γαμπρέ μου ρήγισσας παιδί
Γαμπρέ μου ρήγισσας παιδί, κολώνα του ηλίου, ρίζα του μαργαριταριού και πλάσμα του Κυρίου. Γαμπρός δεν είναι μάνας γιός, μ...
d26_badge
Τραγούδι
Είπαμε πολλά ψέματα
Είπαμε πολλά ψέματα, ας πούμε και μια αλήθεια, φορτώσαμ’ ένα ποντικό σαράντα κολοκύθια. Τα κολοκύθια είχαν νερό και το νερό...
d23_badge
Τραγούδι
Θέλω ν’ ανέβω στα ψηλά
Θέλω ν’ ανέβω στα ψηλά, καλέ , θέλω ν’ ανέβω στα ψηλά, καλέ στ’ Άγιου Γιωργιού το δώμα, στ’ Άγιου Γιωργιού το δώμα να κόψω ...
d23_badge
Τραγούδι
Καράβι καραβάκι
Καράβι καραβάκι που πας γιαλό-γιαλό, έβγα να σε δω Μάγια μου ’χεις καμωμένα και τρελαίνομαι για σένα μάγια μου ’χει η αδερ...
d27_badge
Τραγούδι
Μια γκαστρωμένη θέριζε
Η κόρη και η πέρδικα Μια γκαστρω- μια γκαστρωμένη θέριζε, μια γκαστρωμένη θέριζε σ’ ένα κοντό σιτάρι, κι εκεί που, κι εκεί που το δεμάτιαζε, κι...
d24_badge
Τραγούδι
Ποταμέ, τζάνεμ ποταμέ μου
Ποταμέ, τζάνεμ ποταμέ μου, ποταμέ, ποταμέ μ’ όταν γεμίζεις. Ποταμέ, ποταμέ μ’ όταν γεμίζεις και βαρείς, και βαρείς και κυμ...
d21_badge
Τραγούδι
Πραματευτής κατέβαινε
Πραματευτής κατέβαινε της Βουργαριάς τα μέρη. Σέρνει μουλάρια δώδεκα και μούλες δεκαπέντε εκεί που πάει και τραγουδάει, εκε...
d18_badge
Τραγούδι
Πυργούσικος
d20_badge
Τραγούδι
Το μοιρολόι της Παναγιάς (Μυτιλήνη)
... Πηγαίνει στο σπιτάκι της και στρώνει το τραπέζι κι έκατσε και περίμενε τον ερχομό του γιου της. Πέρασε και η αγιά Καλή...
d20_badge
Τραγούδι
Το μοιρολόι της Παναγιάς (Φούρνοι Ικαρίας)
... – Άντε μωρέ ατσίγγανε, στάχτη να μη ποτάξεις μηδέ διπλό πουκάμισο στη ράχη σου μη βάλεις. Επήραν το στρατί-στρατί, στρ...
  • Κεντρική σελίδα
  • Όροι χρήσης
  • Επικοινωνία
  • Δομή ιστοχώρου
Ακολουθήστε μας
  • Facebook
  • YouTube
Εγγραφή στο Newsletter
Αρχή
© 2010-2014 Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Powered by TOOLIP Web Content Management Σχεδίαση και Ανάπτυξη από την EWORX S.A.