• Αυξήστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Μειώστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Ελληνικά
  • English

Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Μενού
  • Η ζωή της
    • Η ζωή της
    • Περιεχόμενα
      • Η ζωή της
      • Βιογραφία
      • Μια ζωή σαν παραμύθι
      • Είπαν για τη Δόμνα και το έργο της
    • richmenu_01
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Άστεγη στα Δεκεμβριανά
      richmenu
      richmenu_02
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Κοντά στον Σίμωνα Καρά
      richmenu
      richmenu_03
      Σωκράτης Σινόπουλος
      Σχέση μαθητείας και αλληλοσεβασμός
      richmenu
  • Το έργο της
    • Το έργο της
    • Περιεχόμενα
      • Το έργο της
      • Δισκογραφία
      • Κατάλογος τραγουδιών
      • Συναυλίες
      • To «Μουσικό Οδοιπορικό»
      • Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις
      • Συνεργάτες
      • Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      • Μουσικές επιλογές
    • richmenu_kalanta
      Μουσικές Επιλογές
      Κάλαντα για μικρούς και μεγάλους
      richmenu
      richmenu_ton_akriton--3
      Νέα Έκδοση
      Των Ακριτών και των Αντρειωμένων
      richmenu
      richmenu_nikos_papavramidis
      Συνεργάτες
      Νίκος Παπαβραμίδης
      richmenu
      pa623_main_nikos_stefanidis--2
      Συνεργάτες
      Νίκος Στεφανίδης (1890-1983)
      richmenu
  • Ο Σύλλογος
    • Ο Σύλλογος
    • Περιεχόμενα
      • Ο Σύλλογος
      • Ποιοί είμαστε
      • Δραστηριότητες
      • Εκδόσεις του Συλλόγου
      • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 2η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 3η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
      • Χορηγοί και Δωρητές
      • Σχετικοί σύνδεσμοι
    • t3_press_1x1
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      16 & 17 Οκτωβρίου 2021 - Θόλος ΚΠΙΣΝ
      association_richmenu_el_v3
      Δραστηριότητες
      Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      richmenu richmenu
      richmenu_trian2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019 - Ξέφωτο ΚΠΙΣΝ
      richmenu
      trian_main_v1--2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      21 & 22 Οκτωβρίου 2017 MMA
      richmenu
  • Η Xορωδία
    • Η Xορωδία
    • Περιεχόμενα
      • Η Xορωδία
      • Τα μαθήματα
      • Οι δάσκαλοι
      • Τα νέα μας
      • Εγγραφή στα μαθήματα
    • richmenu_choir1
      Η χορωδία
      Έξι κάλαντα από το αρχείο της Δόμνας
      richmenu
      richmenu_choir3
      Η χορωδία
      Η ιστορία της
      richmenu
      richmenu_choir4
      Οι δάσκαλοι
      Κατερίνα Παπαδοπούλου
  • Επικοινωνία
  • Ενημέρωση
    • Ενημέρωση
    • Τα νέα του ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου
    • Τα νέα της Χορωδίας
Είσοδος Εμφάνιση/Απόκρυψη Φόρμας Αναζήτησης

Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Κατάλογος τραγουδιών Ο Τσάμαντας

d32_cover--3
Ακούστε σε Spotify Ακούστε σε YouTube Music Ακούστε σεiTunes Ακούστε σεAmazon
Ο Τσάμαντας
d32_cover--3
  • Διάδοση στο Facebook
  • Διάδοση στο Twitter
  • Διάδοση στο Google
  • Αποστολή με Email

Η πάλη του Τσαμαδού με το γιο του

Ακούστε

Στίχοι

Πάνω στον Αϊ-Θόδωρο, στον Ά- στον Άγιο Κωσταντίνο,
χορεύουν δω- χορεύουν δώδεκα χοροί,
χορέ- χορεύουν δώδεκα χοροί και δε- και δεκοχτώ παλαίστρες,

χορεύουνε και λέγανε, χορεύουνε και λένε.
- Χριστέ μην έρθει ο Τσάμαντας, Χριστέ μου μην προβάλει,
γιατί σαν έρθει ο Τσάμαντας χαλάει το πανηγύρι.
Ο λόγος 'κόμα λέγεται, ο λόγος 'κόμα στέκει
κι ο Τσάμαντας αγνάντισε, στον κάμπο κατεβαίνει,
δεντρί κρατεί στο χέρι του, ίσκιο του κεφαλιού του.
- Ώρα καλή σας, βρε παιδιά. - Καλώς τον Τσαμαντένιο,
κάτσε να φας, κάτσε να πιεις, κάτσε να διασκεδάσεις.
- Εγώ δεν ήρθα για φαγί, να φάμε και να πιούμε,
μόν' ήρθα να παλέψομε, να δω την αντρειά σας.
[Κανείς δεν απ'λοήθηκε μεσ' απ' το τσουρμολόι,
ο Κωσταντής του μίλησε, ο Κωσταντής του λέει.
- Εγώ 'μαι άξιος δυνατός, πιάνω σε κομματιάζω.
Εβγήκαν και παλέψανε σε μαρμαρένιο αλώνι,
εκεί που πιάν' ο Κωσταντής ποτάμι πάει το αίμα,
εκεί που πιάν' ο Τσάμαντας, κομμάτια τον πετάνε.
- Αγάλια αγάλια, βρε Κωστή, για να σε αρωτήσω,
'πό πού κρατά το σόι σου και πού κρατάει η σειργιά σου.
- Η μάνα μ' απ' τη Μπαρμπαριά, πατέρας μου απ' την Πόλη.
- Για σίμωσε, βρε Κωσταντή, η φλέβα της καρδιάς μου1.]


1φλέβα της καρδιάς μου: πολυαγαπημένε μου

Πληροφορίες

  • Προέλευση: Προποντίδα
  • Ταξινόμηση: Ακριτικό
  • Ρυθμός: 4σημος
  • Χορός: Συρτός
  • Διάρκεια: 05:31

Συντελεστές

  • Τραγούδι: Δόμνα Σαμίου
  • Πολίτικη λύρα : Σωκράτης Σινόπουλος
  • Κανονάκι: Πάνος Δημητρακόπουλος
  • Λάφτα: Σωκράτης Σινόπουλος
  • Λαούτο: Κώστας Φιλιππίδης
  • Μπεϊντίρ: Ανδρέας Παππάς
  • Πληροφορητής/τρια: Φώτο Καραδήμα

Δισκογραφία

  • Των Ακριτών και των Αντρειωμένων

Σχόλια

Κεντρικό θέμα του τραγουδιού είναι η συνάντηση και η σύγκρουση δύο ανδρών που είναι πατέρας και γιος χωρίς να το γνωρίζουν. Όπως και άλλα ποιητικά μοτίβα είναι κοινά σε πολλά τραγούδια, έτσι και το θέμα της πάλης μεταξύ πατέρα και γιου το συναντάμε σε διάφορα ηρωικά τραγούδια και επικές διηγήσεις πολλών εθνών. Η υπόθεση είναι η εξής.

Ο Τσάμαντας ή Τσαμαδός (και με πολλά άλλα ονόματα αναφερόμενος κατά τόπους) με τη φοβερή σωματική διάπλαση και δύναμη εμφανίζεται αιφνίδια στα πανηγύρια και με τη βιαιότητά του τα διαλύει, αφού προκαλέσει σε μονομαχία τον πιο γενναίο της παρέας. Το θαρραλέο παλικάρι με το όνομα Κωσταντής, που δέχεται την πρόκληση, συνήθως αναφέρεται ως «γιος της χήρας» -συχνή ιδιότητα των αντρειωμένων- κάτι σαν εκτός γάμου παιδί (βλ. σχόλιο Ο βασιλιάς διάταξε), όπως θα αποδειχθεί στη συνέχεια. Η έκβαση της πάλης παραλλάσσει. Άλλοτε, όπως εδώ, το τραγούδι τελειώνει με την αναγνώριση πατέρα - γιου. Άλλοτε παρεμβαίνει στη συνέχεια η μάνα του παιδιού και προσφέρει στον Τσαμαδό/εραστή της κρασί και στον Κωσταντή/γιο της φαρμάκι. Άλλοτε πάλι ο γιος σκοτώνει τον πατέρα.

Η εισβολή του Τσαμαδού στο πανηγύρι θυμίζει τις ανάλογες σκηνές με τον απρόσκλητο Διγενή που αρπάζει την κόρη του βασιλιά Λεβάντη (βλ. τραγούδι Η αρπαγή της κόρης του Λεβάντη από τον Διγενή) ή με το Χάρο στο «Θάνατο του Διγενή» (βλ. τραγούδι Ο Χάρος μαύρα φόρησεν). Ο Γάλλος νεοελληνιστής G. Saunier θεωρεί ότι το τραγούδι του Τσαμαδού «υπήρξε μάλλον το μοντέλο πάνω στο οποίο δημιουργήθηκε το θέμα του Διγενή και του Χάρου»1 και ότι αποτελεί την πιο παλιά μορφή των τραγουδιών της αναμέτρησης με τον πατέρα, χωρίς να έχει σχέση με το έπος του Διγενή και τους ακρίτες. Μιράντα Τερζοπούλου (2017)


1G. Saunier, Ελληνικά δημοτικά τραγούδια. Συναγωγή μελετών, επιμ. Γ. Ανδρειωμένος, μτφρ. Ι. Μποτουροπούλου, Αθήνα 2001, σ. 241.


Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους

propontisa_1

Μικρασιατική Προποντίδα - Α' μέρος

Περιήγηση πάνω στον χάρτη των περιοχών του Μαρμαρά, της Αρτάκης και της Πανόρμου, με οδηγό το Αρχείο Δόμνας Σαμίου. Τραγούδια, πληροφορίες, μαρτυρίες και φωτογραφίες από τις 50 πόλεις και χωριά όπου ζούσαν Ρωμιοί έως το 1922. Πατήστε εδώ για την περιήγηση.

propontisa_2--3

Αλώνη, οθ. Αλόνια, Harmanlı Αρμενοχώρι, οθ. Ερμενίκιοϊ, Tatlısu Αρτάκη, Erdek Αρχαία Κύζικος, οθ. Μπαλκίζ, Kyzikos Antik Kenti Αφθόνη (Αφτόνι), Asmalı Αφυσιά (Αφoυσία, Αφισιά, λόγ. Οφιούσα), Avşa και Türkeli Βαθύ, οθ. Φάτια, Turan Βάτ'κα (Βάτικα, Μουσάτσα, Αβάτικα), Misakça Βώρυ, οθ. Βόρια, Poyrazlı Γαλλιμή, οθ. Γκαλιμιόζ και Καλεμί, Çınarlı Γενίκιοϊ, Yeniköy Γεν'τζές (Γετζές, Νεοχώρι), Yenice Γκιονένι (Γκιουνένι), Gönen Γωνιά, οθ. Γκόνια, Ocaklar Διαβατή, οθ. Σαχίν Μπουργκάζ, Çayağzı Δρακούντα, οθ. Ντρακόντα, Doğanlar Ελμπιζλί (Ελπιζλί), οθ. Ελμπιζλίκ, Hafızhüseyinbey Εντιντζίκ (Εδιντζήκι, Αϊντιντζίκι), οθ. Παζάρ, Edincik Καραϊντίν (Καραϊδίν), Karaydın Καστέλλι (Καστέλλιον), οθ. Κεστέλ, Kestanelik Κατάτοπο (Κατάτοπος), οθ. Σεϊτάνκιοϊ, Ormanlı Κιλίκι (Κιλήκι), Killik Κλαζάκι, οθ. Κιλαζάκ και Κιζίλαγατς, Topağaç Κοπάσι (Κοπάση), Kubaş Κοτζαμπουνάρ (Κοτζιά Μπουνάρ, Κοδζά Μπουνάρ), Kocapınar Κουρσουλί (Κουρσουνλί), Kurşunlu Κούταλη, Ekinlik Λαγκάδα, οθ. Κοτζά Μπουργκάζ, Ballıpınar Μαρμαράς, Marmara Μηχανιώνα, οθ. Μουχάνια, Çakılköy Μονὴ Παναγίας Φανερωμένης, Kirazlı Manastırı Μπάλια (Μπάλια, Βάλια, Μπάλια-Καραϊντίν), Balya Μπαλούκεσερ (Μπαλίκεσερ, Μπαλίκεσιρ, Βαλουκεσέριον), Balıkesir Νιχώρι Απάνω (Πάνω Χωριό, Γιαπιτζήδες), Yukarıyapıcıköy Νιχώρι Κάτω (Κάτω Χωριό), Aşağıyapıcıköy Παλάτια, οθ. Μπαλάτ, Saraylar Πάνορμος (Πάντερμο, Μπάνταρμο), Bandırma Πασαλιμάνι, οθ. Πασά Λιμάν, Paşalimanı Πέραμος, οθ. Μπέραμα, Karsiyaka Πραστειό (Προάστειον), οθ. Κιζιλτζίκ κιοϊ, Gündoğdu Ρόδα, οθ. Ρούτια, Narlı Σαρίκιοϊ, Sarıköy Σκαμνιές (Συκαμιές), Dutliman Σκουπιά (Σκοπιά), οθ. Ουσκούμπ, Balıklı Σμαύλο (Σιμαβλό), Gölyaka Σογιούτ (Σουγιούτ), Söğütköy Χαβουτζί (Χαβουτζή), Havutça Χαράκι, οθ. Χερέκ, İlhanköy Χατζηπαγόνκιοϊ (Χατζηπαγώνη), Şevketiye Χουχλιά (αρχ. Κοχλίαι), Tuzla.

Οι πατρίδες δεν είναι «χαμένες» εφόσον υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που τις θυμούνται και τις τιμούν

Πληροφορίες καταγραφής

Ηχογραφήθηκε σε στούντιο, στις 27/10/2004.

Η Δόμνα Σαμίου κατέγραψε το τραγούδι στην Αμάρυνθο (ή Βάθεια) της Εύβοιας το 1978, από τη Φώτω Καραδήμα, γεννημένη το 1913 στο Πραστειό Μαρμαρά (Προκοννήσου), όπου το έλεγαν χορεύοντας την ημέρα του Αγίου Κωνσταντίνου.

Ο Τσάμαντας
Φώτω Καραδήμα. Αμάρυνθος Εύβοιας, 1978. © Αρχείο Δόμνας Σαμίου

Πολυμέσα

Βίντεο

Ο Τσάμαντας (Αθήνα, 2002)

Συναυλία με ακριτικά τραγούδια στα πλαίσια του συνεδρίου ACRINET (Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ακριτική Παράδοση), αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος», 24/11/2002

Σχόλια Μελών

0 Σχόλια

Κάντε ένα σχόλιο


μέχρι 2000 χαρακτήρες
Κάντε εισαγωγή για να προσθέσετε σχόλιο
  • Κεντρική σελίδα
  • Όροι χρήσης
  • Επικοινωνία
  • Δομή ιστοχώρου
Ακολουθήστε μας
  • Facebook
  • YouTube
Εγγραφή στο Newsletter
Αρχή
© 2010-2014 Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Powered by TOOLIP Web Content Management Σχεδίαση και Ανάπτυξη από την EWORX S.A.