Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Κατάλογος τραγουδιών Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη

Μάνα μ,’ ήρτεν η άνοιξη

Ακούστε
Στίχοι
- Μάνα μ’, ήρτεν η άνοιξη, το γέρ’μο1 καλοκαίρι,
ξέβγαν2 τα χί- κι αμάν, αμάν- ξέβγαν τα χίλια τ’ άργατα3,
ξέβγαν τα χίλια τ’ άργατα, τα θέλουν χίλια χέρια.
- Δούλεψε, ξέ- κι αμάν, αμάν- δούλεψε, ξένε, δούλεψε,
δούλεψε, ξένε, δούλεψε κι εγώ να σε παντρέψω.
Πάλιν ο ξέ- κι αμάν, αμάν- πάλιν ο ξένος δούλευε,
πάλιν ο ξένος δούλευε στον τόπο του να πάει.
Νύχτα σελώ- κι αμάν, αμάν- νύχτα σελώνει τ’ άλογο
4[νύχτα σελώνει τ’ άλογο, μέρα το καλιγώνει,
βάζ’ ασημένια πέταλα, καρφιά μαλαγματένια
και τα καλιγοσοίνια5 του όλ’ από τζεβαέρι6…]
1 Γέρ’μο: έρημο, ρημάδι.
2 Ξέβγαν: βγήκαν, ξεπρόβαλαν, εμφανίστηκαν (αρχ. ελλ. εξέβησαν)
3 Άργατα: εργασίες, δουλειές. Ως γνωστόν, οι θερινές δουλειές είναι πάρα πολλές, αγροτικές και άλλες.
4 Εδώ, οι στίχοι συμπληρώθηκαν από το ίδιο τραγούδι που κατέγραψε ο Γ. Δ. Παχτίκος στο βιβλίο του 260 Δημώδη ελληνικά άσματα (Αθήναι 1905, σελ. 34-35) από τον Σινασίτη Ιωάννη Αμβροδή, 25 ετών (γύρω στα 1900).
5 Καλιγοσοίνια: καλιγόσκοινα, ηνία, χάμουρα.
6 Τζεβαέρι: τζοβαΐρι, κόσμημα, θησαυρός (αραβοτουρκ. cevahir).
Πληροφορίες
- Προέλευση: Καππαδοκία / Ικόνιο
- Τόπος: Σινασός
- Ρυθμός: 4σημος
- Διάρκεια: 03:11
Συντελεστές
- Τραγούδι: Κατερίνα Παπαδοπούλου
- Κλαρίνο: Θοδωρής Γεωργόπουλος
- Βιολί: Νίκος Οικονομίδης
- Κανονάκι: Πάνος Δημητρακόπουλος
- Λάφτα: Σωκράτης Σινόπουλος
- Σάζι: Ευγένιος Βούλγαρης
- Λαούτο: Κυριάκος Ταπάκης
- Μπεϊντίρ: Βαγγέλης Καρίπης, Ανδρέας Παππάς
- Κουτάλια: Κατερίνα Παπαδοπούλου
Δισκογραφία
Σχόλια
Σινασίτικο τραγούδι της ξενιτιάς σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο, που χορεύεται ως γυναικείος κλειστός χορός και τραγουδιέται, χωρίς όργανα συνήθως, από τις χορεύτριες και τους παρισταμένους. Συχνά ανάμεσα στα δίστιχα παρεμβάλλονται οκτασύλλαβα τσακίσματα, όπως π. χ.:
Τσατσάκι μου, τσατσάκι μου,
να ζεις, παλληκαράκι μου.
Τσατσάκι μου, δεν νταγιαντώ
τον εδικόνε σου καημό.
Παρόλο που αυτό το τραγούδι της Σινασού εδώ είναι ελλιπές, γνωρίζουμε το θέμα του από πολλές πληρέστερες παραλλαγές (βλ. Guy Saunier, Της ξενιτιάς, σελ. 38-41). Το θέμα είναι η αναχώρηση του ξενιτεμένου. Εδώ, ο γιος δηλώνει στη μάνα του πως ανοίξανε πολλές δουλειές στην ξενιτιά κι εκείνη του επιτρέπει να μεταναστεύσει. Όταν γυρίσει, ως επιβράβευση, θα τον παντρέψει, μια και θα έχει αποκατασταθεί οικονομικά. Έτσι, ο νέος ξεκινά με τις καλύτερες προοπτικές και το πιο εκλεκτό μέσο: ένα ιδανικό άλογο με πολυτελέστατη εξάρτυση. Αυτό θα του εξασφαλίσει το καλό ταξίδι και την ασφάλεια που χρειαζόταν σ’ εκείνη την εποχή. Σε άλλες παραλλαγές η μάνα και κυρίως η γυναίκα του ξενιτεμένου παρακαλεί επίμονα να την πάρει μαζί του, αλλ’ αυτός αρνείται, φέρνοντας ως δικαιολογία τους κινδύνους που καραδοκούν στο ταξίδι και τις δυσκολίες ή τα εμπόδια που υπάρχουν στην ξενιτιά.
Σημειωτέον ότι η Σινασός, από πολύ παλαιότερες εποχές μέχρι το 1924, ήταν μια από τις μεγάλες πηγές μεταναστών στην Καππαδοκία. Οι περισσότεροι άντρες ξενιτεύονταν στην Κωνσταντινούπολη, όπου ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο χαβιαριού, αλιπάστων και ειδών ναυτιλίας για τον εφοδιασμό των πλοίων. Τα καραβάνια των εκατοντάδων ξενιτεμένων κινούσαν την άνοιξη και μετά από πολυήμερο, κουραστικό και πολύ επικίνδυνο ταξίδι, λόγω ληστών, έφταναν στην Πόλη, όπου δούλευαν σκληρά. Γύριζαν στη Σινασό μετά από λίγα ή περισσότερα χρόνια, δημιουργούσαν εκεί την οικογένειά τους και ξανάφευγαν, αφήνοντας στην πατρίδα γυναικόπαιδα και γέροντες. Ο εκπληκτικός αρχιτεκτονικός πλούτος της Σινασού και τα κάθε είδους ιδρύματά της (ναοί, σχολεία κλπ.) οφείλονται αποκλειστικά στα «καζάντια» και την ευμάρεια εκείνων των ξενιτεμένων.
Θοδωρής Κοντάρας (2022)
Πληροφορίες καταγραφής
Ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία Μικρασιάτικα τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 8/3/2005.
Με βάση καταγραφή του Σίμωνα Καρά που ανήκει στη συλλογή του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής.
Σχόλια Μελών
Κάντε ένα σχόλιο
Δείτε επίσης

Τραγούδι
Πάγω στης Προύσας τα βουνά

Τραγούδι
Ήρχεν ο Μάης

Τραγούδι
Βιολέτα μ' ανθισμένη

Τραγούδι
Βιργινάδα

Τραγούδι
Γιάννη μου το μαντίλι σου

Τραγούδι
Διώχνεις με μάνα, διώχνεις με

Τραγούδι
Εσείς τριανταφυλλάκια μου

Τραγούδι
Κάτω στον Αϊ-Γιάννη

Τραγούδι
Κοντούλα λεμονιά


Τραγούδι
Ξενιτεμένο μου πουλί

Τραγούδι
Ξενιτεμένο μου πουλί


Τραγούδι
Τρει άρχοντοι
