Κάλαντα Πρωτοχρονιάς (Καππαδοκίας)
Αρχήν αρχήν τα κάλαντα κι αρχήν στο χρόνο
Τα πουλιά λαλούν και τα δόντϊα1 κράζουν
Αγιός Βασίλ, καλό ζευγάρι λάμπει2
Καλόν κι ευλογημένον είναι η αφέντη μ’
Είν’ το γυνί του δυνατό, τ’ αλέτιρό3 τ’ καινούργιο
Είν’ το γυνί στο γούρσο4 βουτημένο
Τα ζεβίλια5 στο Παράδεισο κλωνάρι
Είν’ το ζευλοδότα6 τ’ το Μπούρσας7 το μετάξι
Είν’ το δικέντιρ8 το κύπρινο9 καλέμ’
Έσπειρα κοκίν’,10 έσπειρα στην ξερό την πέτρα
Δώκιν Θεός και έγιναν περιθαλάσσι11
Άλλο φάγαν λαγούδια παλληκάρια
Άλλο φάγαν λαγούδια και βερδίκια
Και το ’πόμεν12 έβαλεν χίλια και μίλια
Χίλια μίλια και χίλια χωρίς μέτρος
Γεμίσανε τ’ αμπάρια γέννημα και κιθάρι13
Και το σταύλο φέγγουν κέρατα βόδια
Άι Γιώργ’, άι Γιώργ’, αφέντη μου, τί κοιμάσαι
Άναψε το κερί και κατέβα στο κελάρι
Φώτισε το φανάρι και ο Θεός να σε φωτίσει
Πρόζα: Να ζουν να ζουν κι όπ’ τραγουδούν
κι όπ’ ανακρούνται14
1δόντϊα: χελιδόνια
2λάμπει: λάμνει, οργώνει
3αλέτιρο: αλέτρι
4γούρσο: χρυσό
5ζεβίλια: ξύλα ή σίδερα κρεμασμένα από τον ζυγό του βοδιού, που περιορίζουν τον τράχηλό του
6ζευλοδότα: ζευλοδέτης
7Μπούρσα: Προύσα
8δικέντιρ: βουκέντρα
9κύπρινο: φτιαγμένο στην Κύπρο (δηλ. εξαιρετικό)
10κοκίν: κόκκος, σπειρί
11περιθαλάσσι: αφθονία
12το ’πόμεν: αυτό που απόμεινε
13κιθάρι: κριθάρι
14ανακρούνται: ακροώνται
In Malacopí this song was not the typical New Year’s carol, which children sang from door to door all around the village. Elderly people in Malacopí retain memories of their priest singing it on New Year’s Eve, after Vespers standing at the narthex of the church.
Time signature: Free
Mode: Diatonic D within a range of a major sixth. Degree VI fluctuating.
For Carols see also pages Children Carols & Welcome Christmas!
Transcription of the original 78 rpm recording of 1930 by Melpo Merlier, founder of the “Music Folklore Archive”.
