• Αυξήστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Μειώστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Ελληνικά
  • English

Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Μενού
  • Η ζωή της
    • Η ζωή της
    • Περιεχόμενα
      • Η ζωή της
      • Βιογραφία
      • Μια ζωή σαν παραμύθι
      • Είπαν για τη Δόμνα και το έργο της
    • richmenu_01
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Άστεγη στα Δεκεμβριανά
      richmenu
      richmenu_02
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Κοντά στον Σίμωνα Καρά
      richmenu
      richmenu_03
      Σωκράτης Σινόπουλος
      Σχέση μαθητείας και αλληλοσεβασμός
      richmenu
  • Το έργο της
    • Το έργο της
    • Περιεχόμενα
      • Το έργο της
      • Δισκογραφία
      • Κατάλογος τραγουδιών
      • Συναυλίες
      • To «Μουσικό Οδοιπορικό»
      • Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις
      • Συνεργάτες
      • Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      • Μουσικές επιλογές
    • richmenu_kalanta
      Μουσικές Επιλογές
      Κάλαντα για μικρούς και μεγάλους
      richmenu
      richmenu_ton_akriton--3
      Νέα Έκδοση
      Των Ακριτών και των Αντρειωμένων
      richmenu
      richmenu_nikos_papavramidis
      Συνεργάτες
      Νίκος Παπαβραμίδης
      richmenu
      pa623_main_nikos_stefanidis--2
      Συνεργάτες
      Νίκος Στεφανίδης (1890-1983)
      richmenu
  • Ο Σύλλογος
    • Ο Σύλλογος
    • Περιεχόμενα
      • Ο Σύλλογος
      • Ποιοί είμαστε
      • Δραστηριότητες
      • Εκδόσεις του Συλλόγου
      • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 2η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 3η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
      • Χορηγοί και Δωρητές
      • Σχετικοί σύνδεσμοι
    • t3_press_1x1
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      16 & 17 Οκτωβρίου 2021 - Θόλος ΚΠΙΣΝ
      association_richmenu_el_v3
      Δραστηριότητες
      Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      richmenu richmenu
      richmenu_trian2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019 - Ξέφωτο ΚΠΙΣΝ
      richmenu
      trian_main_v1--2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      21 & 22 Οκτωβρίου 2017 MMA
      richmenu
  • Η Xορωδία
    • Η Xορωδία
    • Περιεχόμενα
      • Η Xορωδία
      • Τα μαθήματα
      • Οι δάσκαλοι
      • Τα νέα μας
    • richmenu_choir1
      Η χορωδία
      Έξι κάλαντα από το αρχείο της Δόμνας
      richmenu
      richmenu_choir3
      Η χορωδία
      Η ιστορία της
      richmenu
      richmenu_choir4
      Οι δάσκαλοι
      Κατερίνα Παπαδοπούλου
  • Ενημέρωση
  • Επικοινωνία
Είσοδος Εμφάνιση/Απόκρυψη Φόρμας Αναζήτησης

Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις Ο ήχος του μπερντέ

  • Διάδοση στο Facebook
  • Διάδοση στο Twitter
  • Διάδοση στο Google
  • Αποστολή με Email

Ο ήχος του μπερντέ

Ο επιμένων ελληνικά

Λάμπρος Λιάβας, Εφημερίδα, Ελευθεροτυπία, 30/09/1997

Κείμενο

Μια μοναδική εμπειρία πριν από λίγες ημέρες (Τρίτη και Τετάρτη 23 και 24/9) για τους επισκέπτες του Μουσείου Τσαρούχη στο Μαρούσι. Η πρόεδρος του Ιδρύματος Τσαρούχη Νίκη Γρυπάρη αγωνίστηκε επί τρία (!) χρόνια για να ξεπεράσει τις πρακτικές δυσκολίες και ν' αναβιώσει (παράλληλα με την έκθεση που δείχνει τις επιρροές του Τσαρούχη από το θέατρο σκιών) μια κλασική παράσταση των Σπαθάρηδων με «αποθέωση» στο φινάλε και ζωντανή μουσική. Έτσι, στο δρόμο μπροστά στο Μουσείο όπου στήθηκε ο μπερντές του Ευγένιου Σπαθάρη (όπως γινόταν παλαιότερα στις γειτονιές) παρουσιάστηκε «Η Σούβλισις του Αθανασίου Διάκου», με το γέλιο να συναγωνίζεται τη συγκίνηση σ' ένα κοινό που ξαναανακάλυψε έναν ολόκληρο κόσμο. Μια τέχνη που κινδυνεύει να μπει στο περιθώριο, καθώς της έχουν κολλήσει την ετικέτα τού «παιδικού θεάματος». Κι όμως, σε εποχές παλιότερες πάνω από 1.000 θεατές, κυρίως ενήλικοι, κυριολεκτικά «ψυχαγωγούνταν» μ' αυτή την πιο ολοκληρωμένη και άμεσα λειτουργική λαϊκή θεατρική έκφραση του νεότερου Ελληνισμού: τον Καραγκιόζη.

Κι αν οι ανταποκρίσεις των εφημερίδων εστίασαν κυρίως στο «χάπενινγκ» του φινάλε με τον Αλέκο Φασιανό να υποδύεται τον... καντηλανάφτη, θεωρώ ότι το πιο σημαντικό σημείο αυτής της πρωτοβουλίας ήταν η αποκατάσταση της ζωντανής ορχήστρας (με τη Δόμνα Σαμίου και το συγκρότημά της) που συνόδεψε και σχολίασε τη δράση όπως στις κλασικές παραστάσεις του θεάτρου σκιών.

Τις δεκαετίες του '20 και του '30 στην Αθήνα μια από τις καλύτερες απασχολήσεις για τους λαϊκούς μουσικούς ήταν οι 40 (!) μπερντέδες του Καραγκιόζη, που απασχολούσαν κατά μέσον όρο πέντε μουσικούς. Οι τραγουδιστές αναγράφονταν στο πρόγραμμα κι αναγγέλλονταν στις αφίσες, καθώς αποτελούσαν μεγάλο «κράχτη« για το κοινό. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι από τους πρωτεργάτες του ελληνικού θεάτρου σκιών υπήρξαν οι ίδιοι και εξαίρετοι τραγουδιστές, με πρώτο και καλύτερο τον περίφημο Μίμαρο, πρωτοψάλτη παράλληλα στον Αγ. Ανδρέα Πατρών (αποδεικνύοντας, γι' άλλη μια φορά, την άρρηκτη σχέση ανάμεσα στο δημοτικό τραγούδι και τη βυζαντινή μουσική παράδοση).

'Εχουμε όμως, και τραγουδιστές που άφησαν εποχή ακριβώς ως «τραγουδιστές του μπερντέ»: ο Στράτος Μελίδης (που ήξερε -λέει- τριάντα έξι διαφορετικούς αμανέδες!), ο Σωτήρης Καπρούλιας (τραγουδιστής του Χαρίδημου) και ο Κώστας Καράμπαλης (1883-1942), τραγουδιστής του Αντώνη Μόλλα). Επίσης στις παραστάσις του Μόλλα τραγουδούσε και ο Πέτρος Κυριακός πριν βγει στο παλκοσένικο.

Οι δύο γιοι του Κώστα Καράμπαλη, ο Σπύρος και ο Θέμης, που πέθαναν πριν από λίγα χρόνια, ήταν οι τελευταίοι εκπρόσωποι αυτής της παράδοσης των τραγουδιστών του θεάτρου σκιών. Εξαιρετικό τεκμήριο της τέχνης τους αποτελεί ο δίσκος Τα τραγούδια του Καραγκιόζη που επιμελήθηκε με πολλή γνώση και μεράκι ο Μιχάλης Ιερωνυμίδης (εκδ. BMG-Ariola).

Εδώ ο ακροατής ανακαλύπτει την έμπνευση και την τέχνη με την οποία το ελληνικό θέατρο σκιών συνδυάζει το οπτικό στοιχείο με το ακουστικό, οδηγώντας σε μια θαυμαστή συνύπαρξη κι ενότητα το λόγο, με τη μουσική και την κίνηση.

Το χασαποσέρβικο της έναρξης κι ο καλαματιανός στο φινάλε, τα εμβατήρια και η Πόλκα, το ράσι του Μεγαλέξανδρου, τα τσάμικα του Μπαρμπαγιώργου, ο αμανές του Εβραίου, τα ρεμπέτικα του Σταύρακα... Τα τραγούδια και οι σκοποί, που γνωστοποιούν αμέσως την ταυτότητα του κάθε ήρωα, δηλώνουν το ήθος και την προσωπικότητά του, φορτίζουν ακόμη περισσότερο την παρέμβασή του στη θεατρική δράση. Μια εξαιρετικά συμβολική λειτουργία της μουσικής, που καταλήγει να περιγράψει, με μια μοναδική λιτότητα αλλά και πυκνότητα, τύπους θεατρικούς ιδιαίτερα σύνθετους.

Μια παράσταση Καραγκιόζη μπορεί να θεωρηθεί σαν μια μορφή όπερας! Χορός δεν είναι, εξάλλου, όλες αυτές οι κινήσεις που δίνει ο καραγκιοζοπαίχτης στις φιγούρες; Μουσική δεν είναι οι τραγουδιστές φωνές που μιμείται όταν αλλάζει τονικά ύψη και ηχοχρώματα, ρυθμούς και προφορές, δοκιμάζοντας το λαρύγγι του σαν ηθοποιός και τραγουδιστής μαζί; Αλλά και κάτι ακόμα, που μας υπενθύμισε ο Ευγένιος Σπαθάρης στην παράσταση του Αθανασίου Διάκου: Ο παραδοσιακός τεχνίτης είναι κι ένας μεγάλος εφευρέτης ήχων, επιστρατεύοντας κάθε είδους φωνητικά κόλπα αλλά και τενεκέδες, χαρτόνια, ξύλα παλαμάκια, στράκες κ.ά. για να μιμηθεί τον ήχο της βροντής, του καβγά, του αέρα, των κυμάτων κ.λπ.

Συμμετέχοντας στη συγκίνηση και τη διάχυτη ικανοποίηση που έβλεπες στα πρόσωπα των θεατών της παράστασης στο Μουσείο Τσαρούχη, αναλογίστηκα το πόσο μεγάλο πλήγμα υπήρξε για τον ήχο του Καραγκιόζη η χρησιμοποίηση, από το 1960 και μετά, ηχογραφημένης μουσικής. Φτώχυνε το ρεπερτόριο, καθώς περιορίστηκε η επιλογή, έπαψε το παιχνίδισμα της φαντασίας που διάλεγε το τραγούδι ανάλογα με τα πρόσφατα επίκαιρα γεγονότα, την ανταπόκριση του κοινού, τη διάθεση του καραγκιοζοπαίχτη ή του τραγουδιστή.

Επίσης, όσο αναπόφευκτη κι αν υπήρξε η χρήση μικροφώνου, αλλοίωσε την παραδοσιακή φωνητική τεχνική του καραγκιοζοπαίχτη, στην εκφορά του λόγου, στη δυναμική και στην κλίμακα των ηχοχρωμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι παλαιοί τεχνίτες περιφρονούσαν τα μικρόφωνα, λέγοντας πως είναι «για τους μικρούς». Περηφανεύονταν μάλιστα, όπως ο Αντώνης Ποριώτης, ότι έπαιζαν στο Ζάππειο και ακούγονταν ως την Ομόνοια!

Στις μέρες μας όμως ο ήχος του Καραγκιόζη πεθαίνει από ηλεκτροπληξία, όπως εξάλλου και η αίσθηση στα ελληνικά πανηγύρια...

Συναυλίες

s111_badge
1978-1997
Με τον Ευγένιο Σπαθάρη σε παραστάσεις καραγκιόζη
Παραστάσεις με τον θρυλικό καραγκιοζοπαίκτη Ευγένιο Σπαθάρη. ...

Πολυμέσα

Εικόνες

s800_press_eleftherotypia--2
Ο ήχος του μπερντέ

Λάμπρος Λιάβας , Εφημερίδα , Ελευθεροτυπία , 30 Σεπτεμβρίου 1997

  • Κεντρική σελίδα
  • Όροι χρήσης
  • Επικοινωνία
  • Δομή ιστοχώρου
Ακολουθήστε μας
  • Facebook
  • YouTube
Εγγραφή στο Newsletter
Αρχή
© 2010-2014 Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Powered by TOOLIP Web Content Management Σχεδίαση και Ανάπτυξη από την EWORX S.A.