Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Κατάλογος τραγουδιών Όσο ’ναι μάκρος του γιαλού

Όσο ’ναι μάκρος του γιαλού

Η κόρη που τη σκοτώνουν τα αδέλφια της
Ακούστε
Στίχοι
Όσο ’ναι μά- όσο ’ναι μάκρος του γιαλού,
όσο ’ναι μάκρος του γιαλού και φάρδος του πελάγου,
και φάρδος του πελάγου,
τόσο πανί, τόσο πανί διαζότανε1,
τόσο πανί διαζότανε μια κόρη στην αυλή της.
Του ρήγα γιος επέρασε και την καλημερίζει.
– Καλή σου ημέρα λυγερή, καλώς τα πολεμάεις2,
[έπεσε ο νους σου στο πανί και μένα με ξεχάνεις.
– Δε σε ξεχάνω, ρήγα γιε, ούτ’ απ’ το νου μ’ σε βγάζω,
σ’ έχω πανί και διάζομαι, σ’ έχω αργαλειό και υφαίνω
κι απάνω στο ξυλόχτενο σ’ έχω ζωγραφισμένο.
Η μάνα της εκοίταζε από το παραθύρι.
– Για στάσου, στάσου κόρη μου, κι αν δε σε διαβάλω
κι αν δεν το ’πώ στ’ αδέρφια σου, στον Άδη να σε βάλω.
Το βράδυ μαζευτήκανε τρεις αδερφοί στο σπίτι,
αφιλογή3 δεν είχανε, κι αφιλογή εφέραν
για τσ’ έμορφες, για τσ’ άσχημες και για τις πλανεμένες.
Κι ο πιο μικρός ο Κωσταντής παινάει την αδερφή του.
– Για σώπα, σώπα Κωσταντή και μην πολυκαυχιέσαι,
μιαν αδερφή την είχατε και κείνη πλανεμένη.
– Μάνα μ’ και ποιος την πλάνεψε και είναι πλανεμένη;
– Του ρήγα γιος την πλάνεψε και είναι πλανεμένη.
Ένας την πιάνει απ’ τα μαλλιά και άλλος απ’ το χέρι
κι ο πιο μικρός ο Κωσταντής της μπήγει το μαχαίρι.
Η μάνα της μπαινόβγαινε με τα μαλλιά στα χέρια.
– Για πες μου, πες μου κόρη μου, τι ρούχα να σε βάλω,
θέλεις τα ροζ, θέλεις τα μπλε, θέλεις τα βελουδένια,
θέλεις και τα μεταξωτά, τ’ αραχνοϋφαμένα;
– Ούτε τα ροζ ούτε τα μπλε ούτε τα βελουδένια
ούτε και τα μεταξωτά, τ’ αραχνοϋφασμένα.
Μάνα μ’ έτσι που μ’ έκανες, καλά ’μαι και με τούτα.
Παρακαλώ τ’ αδέρφια μου μια χάρη να μου κάνουν,
να πα να με περάσουνε ’π’ του ρήγα γιου το σπίτι.
Πήγαν και την περάσανε ’π’ του ρήγα γιου το σπίτι,
του ρήγα γιος εκοίταζε από το παραθύρι.
– Τίνος λείψανο είναι αυτό το καταματωμένο;
– Της λυγερής, της ξακουστής, της αγαπητικιάς σου.
Στο χέρι του εφόραγε διαμάντι δαχτυλίδι,
τριγύρω γύρω μάλαμα και μέσα το φαρμάκι.
Στα χείλη του το έσυρε και βγήκε η ψυχή του.
– Να πα να μας ε-θάψετε τα δυο σ’ ένα μνημόρι.
Πήγανε και τα θάψανε τα δυο σ’ ένα μνημόρι,
η νέα βγήκε λεμονιά κι ο νέος κυπαρίσσι,
χαμολυγάει το κυπαρίσσ’ φιλάει τη λεμονίτσα,
χαμολυγάει η λεμονιά, φιλάει το κυπαρίσσι.
Βασίλισσα εκοίταζε από ψηλό παλάτι.
– Ιδές τα, τα μαργιόλικα και τα μαργιολεμένα,
κείνα που κάναν ζωντανά κάνουν και πεθαμένα.]
1διαζότανε: ετοίμαζε το στημόνι για να το βάλει στον αργαλειό, δουλειά που συνήθως γίνεται σε ανοιχτό χώρο
2καλώς τα πολεμάεις: προσφώνηση προς εργαζόμενο, καλή δουλειά!
3αφιλογή: συζήτηση, κουβέντα
Πληροφορίες
- Προέλευση: Προποντίδα
- Τόπος: Ρόδα
- Ταξινόμηση: Παραλογή
- Θέμα: Θάνατος κόρης για λόγους τιμής, μεταμόρφωση εραστών σε δέντρα, δέντρα που φιλιούνται
- Διάρκεια: 02:07
Συντελεστές
- Τραγούδι: Σουλτάνα Μπόγρη
- Πληροφορήτρια: Σουλτάνα Μπόγρη
Δισκογραφία
Σχόλια
Πολλές παραλογές αναφέρονται σε άτυχους έρωτες νέων, θέμα που με τη σειρά του συχνά συνδέεται με την ενδοοικογενειακή αυθαιρεσία και εγκληματική βία. Όντας το είδος των τραγουδιών που προκαλούν το στοχασμό πάνω στις κοινωνικές συνθήκες και την ανθρώπινη φύση, οι μακροσκελείς παραλογές οδηγούν σε μια πολυεπίπεδη ανάδειξη αλλά και κριτική των ηθών, σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη στάση απέναντι στο καλό και το κακό. Οι σκληρές ιστορίες τους, που ως ιερά τροπάρια επαναλαμβάνουν τους αυστηρούς άγραφους κανόνες, πρέπει να ακουστούν και να λειτουργήσουν παραδειγματικά, ενώ παράλληλα κάθε πράξη βίας -ακόμη και η τιμωρία- κρίνεται εντέλει αναίτια και παράλογη και ο τραγουδιστής ταυτίζεται με το θύμα.
Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκουν τόσο αυτό όσο και το τραγούδι, (Ο Γιάννος και η Βαγγελιώ) Και στις δύο περιπτώσεις τον άδικο θάνατο του ενός ακολουθεί η αυτοκτονία του δεύτερου από τους αγαπημένους. Και στις δύο περιπτώσεις υπαίτια του θανάτου είναι η μάνα,φορέας της αυστηρής ηθικής αλλά, όπως σήμερα ξέρουμε, και πολλών ψυχολογικών συνδρόμων. Οι νέοι θάβονται μαζί και πάνω στους γειτονικούς τάφους τους φυτρώνουν δέντρα, που με το φύσημα του αγέρα συνεχίζουν τα τρυφερά αγκαλιάσματα των άτυχων ερωτευμένων. Μιράντα Τερζοπούλου (2008)
Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους

Μικρασιατική Προποντίδα - Α' μέρος
Περιήγηση πάνω στον χάρτη των περιοχών του Μαρμαρά, της Αρτάκης και της Πανόρμου, με οδηγό το Αρχείο Δόμνας Σαμίου. Τραγούδια, πληροφορίες, μαρτυρίες και φωτογραφίες από τις 50 πόλεις και χωριά όπου ζούσαν Ρωμιοί έως το 1922. Πατήστε εδώ για την περιήγηση.

Αλώνη, οθ. Αλόνια, Harmanlı Αρμενοχώρι, οθ. Ερμενίκιοϊ, Tatlısu Αρτάκη, Erdek Αρχαία Κύζικος, οθ. Μπαλκίζ, Kyzikos Antik Kenti Αφθόνη (Αφτόνι), Asmalı Αφυσιά (Αφoυσία, Αφισιά, λόγ. Οφιούσα), Avşa και Türkeli Βαθύ, οθ. Φάτια, Turan Βάτ'κα (Βάτικα, Μουσάτσα, Αβάτικα), Misakça Βώρυ, οθ. Βόρια, Poyrazlı Γαλλιμή, οθ. Γκαλιμιόζ και Καλεμί, Çınarlı Γενίκιοϊ, Yeniköy Γεν'τζές (Γετζές, Νεοχώρι), Yenice Γκιονένι (Γκιουνένι), Gönen Γωνιά, οθ. Γκόνια, Ocaklar Διαβατή, οθ. Σαχίν Μπουργκάζ, Çayağzı Δρακούντα, οθ. Ντρακόντα, Doğanlar Ελμπιζλί (Ελπιζλί), οθ. Ελμπιζλίκ, Hafızhüseyinbey Εντιντζίκ (Εδιντζήκι, Αϊντιντζίκι), οθ. Παζάρ, Edincik Καραϊντίν (Καραϊδίν), Karaydın Καστέλλι (Καστέλλιον), οθ. Κεστέλ, Kestanelik Κατάτοπο (Κατάτοπος), οθ. Σεϊτάνκιοϊ, Ormanlı Κιλίκι (Κιλήκι), Killik Κλαζάκι, οθ. Κιλαζάκ και Κιζίλαγατς, Topağaç Κοπάσι (Κοπάση), Kubaş Κοτζαμπουνάρ (Κοτζιά Μπουνάρ, Κοδζά Μπουνάρ), Kocapınar Κουρσουλί (Κουρσουνλί), Kurşunlu Κούταλη, Ekinlik Λαγκάδα, οθ. Κοτζά Μπουργκάζ, Ballıpınar Μαρμαράς, Marmara Μηχανιώνα, οθ. Μουχάνια, Çakılköy Μονὴ Παναγίας Φανερωμένης, Kirazlı Manastırı Μπάλια (Μπάλια, Βάλια, Μπάλια-Καραϊντίν), Balya Μπαλούκεσερ (Μπαλίκεσερ, Μπαλίκεσιρ, Βαλουκεσέριον), Balıkesir Νιχώρι Απάνω (Πάνω Χωριό, Γιαπιτζήδες), Yukarıyapıcıköy Νιχώρι Κάτω (Κάτω Χωριό), Aşağıyapıcıköy Παλάτια, οθ. Μπαλάτ, Saraylar Πάνορμος (Πάντερμο, Μπάνταρμο), Bandırma Πασαλιμάνι, οθ. Πασά Λιμάν, Paşalimanı Πέραμος, οθ. Μπέραμα, Karsiyaka Πραστειό (Προάστειον), οθ. Κιζιλτζίκ κιοϊ, Gündoğdu Ρόδα, οθ. Ρούτια, Narlı Σαρίκιοϊ, Sarıköy Σκαμνιές (Συκαμιές), Dutliman Σκουπιά (Σκοπιά), οθ. Ουσκούμπ, Balıklı Σμαύλο (Σιμαβλό), Gölyaka Σογιούτ (Σουγιούτ), Söğütköy Χαβουτζί (Χαβουτζή), Havutça Χαράκι, οθ. Χερέκ, İlhanköy Χατζηπαγόνκιοϊ (Χατζηπαγώνη), Şevketiye Χουχλιά (αρχ. Κοχλίαι), Tuzla.
Οι πατρίδες δεν είναι «χαμένες» εφόσον υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που τις θυμούνται και τις τιμούν
Πληροφορίες καταγραφής
Το κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στα Νέα Ρόδα Χαλκιδικής, το 1984.
Σχόλια Μελών
Κάντε ένα σχόλιο
Δείτε επίσης


Τραγούδι
Η Βγενούλα

Τραγούδι
Η Ευγενούλα η μοσχονιά

Τραγούδι
Κοράσιν ετραγούδαγε

Τραγούδι
Κοράσιν ετραγούδαγε

Τραγούδι
Μηλίτσα που ’σαι στο γκρεμό

Τραγούδι
Ο Γιάννος και η Βαγγελιώ

Τραγούδι
Ο Γιάννος και η Μαριγώ

Τραγούδι
Πραματευτής κατέβαινε

Τραγούδι
Πραματευτής κατέβαινε

Τραγούδι
Σαράντα μαστορόπουλα

Τραγούδι
Τ' Αϊ-Γιωργιού τη βραδινή

Τραγούδι
Το τραγούδι του Αϊ-Γιώργη

Τραγούδι
Του νεκρού αδελφού
