Το κανονάκι, qanun στα τούρκικα και τα αραβικά, παίρνει το όνομά του από τον πυθαγόρειο κανόνα. Μέλος της οικογένειας νυκτών εγχόρδων, το κανονάκι είναι ο απ’ ευθείας απόγονος του ψαλτηρίου που έφθασε από την Εγγύς Ανατολή για να καθιερωθεί ευρέως στις αυλές των αρχόντων του Βυζαντίου. Πράγματι, σε τοιχογραφίες μεθύστερες του 10ου αιώνα, μπορούμε να διακρίνουμε τον Βασιλιά Δαυίδ να κρατά το ψαλτήριον που μοιάζει απολύτως στο σύγχρονο κανονάκι: η μόνη διαφορά φαίνεται να είναι ο τρόπος που παίζονται, δηλ. το ψαλτήριο ακουμπισμένο στο στήθος του μουσικού, ενώ το κανονάκι στα γόνατά του.
Το κανονάκι έχει σχήμα ορθογώνιου τραπεζίου και κατασκευάζεται από ξύλο. Οι εντέρινες χορδές (σήμερα από νάυλον) εκτείνονται κατά την έννοια του ύψους του τραπεζίου, το ηχείο είναι εν μέρει ξύλινο και εν μέρει δερμάτινο. Διαθέτει κλειδιά, τα οποία μέσω καβαλάρηδων ρυθμίζουν το μήκος των χορδών, κι επιτρέπουν το κούρδισμα. Το παίξιμο του οργάνου γίνεται με τη βοήθεια ειδικών πλήκτρων, από ασήμι ή όστρακο, που προσαρμόζονται στους δείκτες των δύο χεριών. Η μουσική έκταση που καλύπτει είναι 3 οκτάβες και 3 νότες και οι 72 χορδές του χορδίζονται ανά τρεις σε ταυτοφωνία.
Μελωδία: χρωματική
Ρυθμός: ελεύθερος
