• Αυξήστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Μειώστε το μέγεθος της γραμματοσειράς
  • Ελληνικά
  • English

Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Μενού
  • Η ζωή της
    • Η ζωή της
    • Περιεχόμενα
      • Η ζωή της
      • Βιογραφία
      • Μια ζωή σαν παραμύθι
      • Είπαν για τη Δόμνα και το έργο της
    • richmenu_01
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Άστεγη στα Δεκεμβριανά
      richmenu
      richmenu_02
      Μια ζωή σαν παραμύθι
      Κοντά στον Σίμωνα Καρά
      richmenu
      richmenu_03
      Σωκράτης Σινόπουλος
      Σχέση μαθητείας και αλληλοσεβασμός
      richmenu
  • Το έργο της
    • Το έργο της
    • Περιεχόμενα
      • Το έργο της
      • Δισκογραφία
      • Κατάλογος τραγουδιών
      • Συναυλίες
      • To «Μουσικό Οδοιπορικό»
      • Δημοσιεύματα και συνεντεύξεις
      • Συνεργάτες
      • Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      • Μουσικές επιλογές
    • richmenu_kalanta
      Μουσικές Επιλογές
      Κάλαντα για μικρούς και μεγάλους
      richmenu
      richmenu_ton_akriton--3
      Νέα Έκδοση
      Των Ακριτών και των Αντρειωμένων
      richmenu
      richmenu_nikos_papavramidis
      Συνεργάτες
      Νίκος Παπαβραμίδης
      richmenu
      pa623_main_nikos_stefanidis--2
      Συνεργάτες
      Νίκος Στεφανίδης (1890-1983)
      richmenu
  • Ο Σύλλογος
    • Ο Σύλλογος
    • Περιεχόμενα
      • Ο Σύλλογος
      • Ποιοί είμαστε
      • Δραστηριότητες
      • Εκδόσεις του Συλλόγου
      • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
        • 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 2η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
        • 3η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής
      • Χορηγοί και Δωρητές
      • Σχετικοί σύνδεσμοι
    • t3_press_1x1
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      16 & 17 Οκτωβρίου 2021 - Θόλος ΚΠΙΣΝ
      association_richmenu_el_v3
      Δραστηριότητες
      Το αρχείο της Δόμνας Σαμίου
      richmenu richmenu
      richmenu_trian2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019 - Ξέφωτο ΚΠΙΣΝ
      richmenu
      trian_main_v1--2
      Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα
      21 & 22 Οκτωβρίου 2017 MMA
      richmenu
  • Η Xορωδία
    • Η Xορωδία
    • Περιεχόμενα
      • Η Xορωδία
      • Τα μαθήματα
      • Οι δάσκαλοι
      • Τα νέα μας
      • Εγγραφή στα μαθήματα
    • richmenu_choir1
      Η χορωδία
      Έξι κάλαντα από το αρχείο της Δόμνας
      richmenu
      richmenu_choir3
      Η χορωδία
      Η ιστορία της
      richmenu
      richmenu_choir4
      Οι δάσκαλοι
      Κατερίνα Παπαδοπούλου
  • Επικοινωνία
  • Ενημέρωση
    • Ενημέρωση
    • Τα νέα του ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου
    • Τα νέα της Χορωδίας
Είσοδος Εμφάνιση/Απόκρυψη Φόρμας Αναζήτησης

Βρίσκεστε στο: Κεντρική σελίδα Το έργο της Κατάλογος τραγουδιών Ακρίτας όνταν έλαμνεν

d32_cover--3
Ακούστε σε Spotify Ακούστε σε YouTube Music Ακούστε σεiTunes Ακούστε σεAmazon
Ακρίτας όνταν έλαμνεν
d32_cover--3
  • Διάδοση στο Facebook
  • Διάδοση στο Twitter
  • Διάδοση στο Google
  • Αποστολή με Email

Η αρπαγή της γυναίκας του Ακρίτα

Ακούστε

Στίχοι

Ακρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν,
επέγνεν κι έρτουν2 κι έλαμνεν την μέραν πέντ' αυλάκια,
επέγνεν κι έρτουν κι έσπερνεν εννέα κότα3 σπόρον.
Και ν-έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγωνί'4 την άκραν,
και σκούται καλοκάθεται ση ζυγωνί' την μέσην.
- Ν-οπίσ' πουλίν, οπίσ' πουλίν, μη τρως την βουκεντρέα5.
Και το πουλίν ελάλησεν ανθρώπινον λαλέαν.
- Ντο στέκ'ς, ντο στέκ'ς Ακρίτα μου και τίναν αναμένεις;
Το γ-ένοικό σ’6 εχάλασαν και την καλή σ’ επέραν
και τα μικρά τα πούλοπά σ'7 σο περιβόλ' έσυραν.
Βιτσοκοπά τον μαύρον ατ' και φτάν' και κοντεφτάνει.
- Ανοίξετέ με, νε πορτάρ'8, ανοίξτε να σεμπαίνω.
Ενοίξαν ατον οι πορτάρ', εμπαίν' απές Ακρίτας.
Άλλοι σκαμνιά δίγν' ατον, άλλοι καυκίν9 απλών'νε
και σο σκαμνίν 'κί κάθεται και το καυκίν 'κί παίρει10.
Έσυρεν το σπαθίν ατου ας σο χρυσόν θηκάρι,
χίλιους εμπρός εσκότωσεν και μύριους από πίσω
κι επέρεν την κόρ' κι έφυγεν εννιά νύχτας κι ημέρας.


1έλαμνεν: όργωνε
2επέγνεν κι έρτουν: πηγαινοερχόταν, δηλαδή οδηγώντας το βοϊδάλετρο κατά τη συνηθισμένη φιδίσια κίνηση των ζευγολατών απ' τη μια άκρη του χωραφιού στην άλλη
3κότα: μονάδα μέτρησης για δημητριακά
4ζυγωνί’: του ζυγού
5βουκεντρέα: βουκέντρα είναι ραβδί με αιχμηρή απόληξη με το οποίο κεντρίζουν τα βόδια του αρότρου
6ένοικό σ’: το σπίτι, τον οίκο σου
7τα πουλόπα σ’: τα μωρά σου. Παρατονισμένο για λόγους μέτρου
8πορτάρ’: οι φύλακες της πύλης
9καυκίν: κούπα για κέρασμα
10υπονοείται ότι φτάνει στο γάμο της γυναίκας του και προλαβαίνει να τον αποτρέψει

Πληροφορίες

  • Προέλευση: Πόντος
  • Ταξινόμηση: Ακριτικό
  • Ρυθμός: 9σημος
  • Χορός: Διπάτ
  • Διάρκεια: 05:06

Συντελεστές

  • Τραγούδι: Νίκος Παπαβραμίδης
  • Λύρα Πόντου: Νίκος Παπαβραμίδης

Δισκογραφία

  • Των Ακριτών και των Αντρειωμένων

Σχόλια

Ο Διγενής πρωταγωνιστεί σε δύο ενότητες τραγουδιών: σ' αυτά που αναφέρονται στο θάνατό του και σ' αυτά που η υπόθεσή τους πλέκεται γύρω από το παμπάλαιο και παγκόσμιο θέμα της αρπαγής μιας γυναίκας. Τα τραγούδια της δεύτερης ενότητας χωρίζονται με τη σειρά τους σε δύο ομάδες: σ' εκείνα όπου ο πάντα ύποπτος εισβολέας Διγενής κλέβει τη μέλλουσα γυναίκα του και σ' αυτά όπου η ίδια η γυναίκα του Διγενή απάγεται από απελάτες ή Σαρακηνούς ληστές.

Στην παρούσα έκδοσή μας περιλαμβάνουμε ένα δείγμα από την κάθε ομάδα. Από την πρώτη ομάδα παρουσιάζουμε το πιο σημαντικό, το μακροσκελές κυπριακό τραγούδι Η αρπαγή της κόρης του Λεβάντη από τον Διγενή. Η υπόθεση έχει ως εξής: Ο Διγενής μαθαίνει από Ατσιγγάνους ότι ο βασιλιάς Λεβάντης παντρεύει την κόρη του με κάποιον Γιαννακό, τον οποίο ο ίδιος θεωρεί κατώτερό του και ανάξιο της νύφης. Στέλνει τον αιχμάλωτο Φιλιοπαππού δικό του προξενητή, αλλά ο βασιλιάς απορρίπτει την προξενιά λόγω της μπασταρδεμένης καταγωγής του Διγενή. Χολωμένος ο Διγενής κατασκευάζει έναν μαγικό ταμπουρά και πλανεύει με τη μουσική του τη νύφη, η οποία όμως του αναθέτει πρώτα έναν άθλο ως δοκιμασία. Ο Διγενής εκπληρώνει τον άθλο και η κοπέλα τον ακολουθεί. Ο βασιλιάς στέλνει στρατό στο κατόπι τους, αλλά ο Διγενής τους κατατροπώνει και εκδικείται για την προσβολή.

Τη δεύτερη ομάδα εκπροσωπεί μια ποντιακή παραλλαγή. Αρχίζει με τα κλασικά ακριτικά μοτίβα του ζευγολάτη Ακρίτα και του πουλιού που τον ειδοποιεί μιλώντας με ανθρώπινη λαλιά, μοτίβα που συναντάμε και σε τραγούδια για το θάνατο του Διγενή, με διαφορετικό, εννοείται, το μήνυμα του πουλιού στην κάθε περίπτωση.

Με το θέμα της αρπαγής μιας γυναίκας κατά την απουσία του άντρα της -στον πόλεμο, στη φυλακή, στο κάτεργο κτλ.- είναι συνδεδεμένα πολλά αφηγηματικά τραγούδια, ακριτικά και μη, παλαιότερα και νεότερα, με πλοκή που παραλλάσσει. Ένας παλιός, πολυσήμαντος και διαχρονικός μύθος δείχνει να είναι κι εδώ η κοινή προέλευση όλων αυτών των τραγουδιών, καθώς και πολλών σχετικών παραμυθιών, θρύλων, διηγήσεων γραπτών και προφορικών, όχι μόνο ελληνικών αλλά ευρύτατα διαδεδομένων σε ανατολικές και δυτικές παραδόσεις.

Πέρα όμως από το κεντρικό θέμα, πολλά άλλα επιμέρους ποιητικά στοιχεία και των δύο τραγουδιών, απότοκα μιας παλιάς και δεξιοτεχνικής αφηγηματικής επικής παράδοσης, τους προσδίνουν την ιδιαίτερη εκείνη ακριτική, θα μπορούσαμε να πούμε, αξία, την δυνατότητα δηλαδή να αποδίδουν εντυπωσιακά το χώρο και το χρόνο δράσης των ακριτών χωρίς να ανήκουν ούτε στον έναν ούτε στον άλλο. Μυθικά πρόσωπα και ονόματα του έπους του Διγενή, οι ενασχολήσεις τους σε καιρό ειρήνης και τα ανδραγαθήματά τους, οι άρχοντες και τα παλάτια τους, τα άλογα και τα πουλιά με ανθρώπινη φωνή, τα άγρια θηρία και οι δράκοι, η ανασφάλεια των συνοριακών επιδρομών, οι απαγωγές και οι αντεκδικήσεις, τα αεικίνητα φουσάτα και οι ακατανίκητοι ήρωες, ένας περιπετειώδης κόσμος που διατρέχει το χρόνο και παραβιάζει το χώρο της Ιστορίας, έχουν διαχυθεί μέσα στα τραγούδια, επιζώντας εκεί στις άκρες και τα όρια, όχι τα γεωγραφικά αλλά τα νοερά της ανθρώπινης ψυχής και φαντασίας. Μιράντα Τερζοπούλου (2017)

Πληροφορίες καταγραφής

Ηχογραφήθηκε σε στούντιο το 1982 και περιλαμβάνεται και στον δίσκο LP Chants des Akrites.

Σχόλια Μελών

0 Σχόλια

Κάντε ένα σχόλιο


μέχρι 2000 χαρακτήρες
Κάντε εισαγωγή για να προσθέσετε σχόλιο

Δείτε επίσης

d32_badge--3
Τραγούδι
Ακρίτας πάει και σο κυνήγ'
Ο θάνατος του Διγενή Ακρίτας πάει και σο κυνήγ' και σα κυνηγοτόπεα, τον Χάρον ατ' επάντεσεν άπαν' σο σταυροδρόμιν. - Χάρε μ', ντό έχ'ς και με τ'...
d13_badge
Τραγούδι
Ακρίτας όνταν έλαμνεν
Aκρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν, επέγνεν κι έρτουν κι έλαμνεν την μέραν πέντ’ αυλάκια, επέγνεν κι έρτουν κι έσπερν...
d32_badge--3
Τραγούδι
Αϊτέντς επαραπέτανεν
Αϊτέντς επαραπέτανεν ψηλά σα επουράνια, ούι αμάν αμάν, ψηλά σα επουράνια, ούι αμάν αμάν, ούι αμάν αμάν. Και τα τσαγκία1 τ' ...
d08_badge
Τραγούδι
Ο Μάραντον
Tον Mάραντον χαρτίν έρθεν να πάει και σην στρατείαν. Κόφτ’ ασ’ ασήμιν πέταλα κι ασό χρυσάφ’ καρφία, τον μαύρον ατ’ καλίβωνε...
d32_badge--3
Τραγούδι
Ο Μάραντον
Της κακής πεθεράς Τον Μάραντον χαρτίν έρθεν να πάει και ση στρατείαν, γιαρ γιαρ. Κόφτ' ας ασήμιν πέταλα, κι ας σο χρυσάφ' καρφία νε. Τον μαύρ...
d13_badge
Τραγούδι
Ο Μάραντον
Tον Mάραντον χαρτίν έρθεν να πάει και σην στρατείαν, γιαρ κόφτ’ ας ασήμιν πέταλα κι ας σο χρυσάφ’ καρφία, γιαρ. Tον μαύρον ...
d30_badge
Τραγούδι
Άναρχος Θεός (Βυζαντινά κάλαντα Χριστουγέννων)
Άναρχος Θεός καταβέβηκε και εν τη Παρθένω κατώκησε. Ερρουρέμ, ερρουρέμ, ερρουρερουρέμ, χαίρε Δέσποινα. Βασιλεύς των όλων κα...
d21_badge
Τραγούδι
Άρκοντες τρων και πίνουσι
Ο Ανδρόνικος κι ο μαύρος του Άρκοντες τρων και πίνουσι σε μαρμαρένην τάβλαν, σε μαρμαρένην, σ’ αργυρήν και σε μαλαματένην, κι ούλοι τρώσι και πίνουσι κι...
d33_cover_badge--2
Τραγούδι
Κότσαρι
d32_badge--3
Τραγούδι
Μοναχογιός ο Κωσταντής
Μοναχογιός ο Κωσταντής, μικρός και χαϊδεμένος, έναν τον έχει η μάνα του, έναν και κανακάρη. Τον έλουζε, τον χτένιζε και στο...
d32_badge--3
Τραγούδι
Ο Ανδρόνικος και η ρήγισσα
Ανδρόνικος ο ξακουστός, ο πλουσιανεθρεμμένος, στις έξ' εμπαίνει, στις έξ' εμπαίνει στο σκολειό, στις έξ' εμπαίνει στο σκολε...
d32_badge--3
Τραγούδι
Ο Κωσταντής κι ο Κάουρας
Κάτω στον άγριον τον αγρό1, στον άγριον καλαμιώνα, κάουρας εδρακόντεψεν και τρώει τους αντρειωμένους. Τρώει τον μαύρον του ...
map_erythrea_c_badge
Ο Σύλλογος | Δραστηριότητες
Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους
Περιήγηση στις περιοχές των αλλοτινών πατρίδων με οδηγό το Μουσικό Αρχείο Δόμνας Σαμίου Τραγούδια, πληροφορίες, μαρτυρίες κ...
d33_cover_badge--2
Δίσκος
Τα παλαιά μου βάσανα
Ψηφιακή έκδοση
  • Κεντρική σελίδα
  • Όροι χρήσης
  • Επικοινωνία
  • Δομή ιστοχώρου
Ακολουθήστε μας
  • Facebook
  • YouTube
Εγγραφή στο Newsletter
Αρχή
© 2010-2014 Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Powered by TOOLIP Web Content Management Σχεδίαση και Ανάπτυξη από την EWORX S.A.